Viễn Phương là một trong những nhà thơ nổi tiếng của nền văn học Việt Nam. Thơ của ông gắn liền với hai cuộc kháng chiến chống Mỹ và chống Pháp. Hãy cùng Reader tìm hiểu về cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của Viễn Phương nhé!
- Tiểu sử cuộc đời và sự nghiệp của nhà thơ Chế Lan Viên
- Tiểu sử cuộc đời và sự nghiệp của nhà thơ Nguyễn Duy
- Tiểu sử và cuộc đời sự nghiệp của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm
1. Tiểu sử
Viễn Phương có quê gốc ở quận Tân Châu, tỉnh Châu Đốc (ngày nay là thị xã Tân Châu, tỉnh An Giang). Thuở nhỏ ông đi học, đến khi Cách mạng Tháng Tám bùng nổ (1945), ông đến đầu quân và được xếp vào Chi đội 23.
Chi đội này hoạt động trên một địa bàn rộng lớn thuộc đồng bằng sông Cửu Long. Từ cảm xúc có thật trên mỗi chặn đường chiến đấu gian khổ, những bài thơ của ông đã lần lượt ra đời, và được đăng trên báo ‘Tiếng Súng Kháng Ðịch’, là tờ báo duy nhất của Khu 9 Nam Bộ lúc bấy giờ.
Năm 1952, Nam Bộ tổ chức giải thưởng tổng kết văn học nghệ thuật lấy tên Giải thưởng Cửu Long, thì trường ca ‘Chiến thắng Hòa Bình’ của ông được xếp giải nhì về thơ.
Không lâu sau, Chi hội Văn nghệ Nam Bộ tổ chức đại hội, ông được bầu vào Ban chấp hành. Năm 1954, cuộc kháng chiến chống Pháp kết thúc, ông được phân công về Sài Gòn hoạt động.
Về Sài Gòn, ông đi dạy học, làm thuê kiếm sống nhưng công việc chủ yếu vẫn là sáng tác văn thơ. Với bút hiệu Viễn Phương, ông làm thơ và viết truyện đăng trên một số tờ báo ở Sài Gòn như Nhân loại, Hừng sáng, Công lý…
Do những bài viết có nội dung chống đối, năm 1960, ông bị nhà cầm quyền Sài Gòn bắt giam tù ở Chí Hòa. Trong tù, ông vẫn tiếp tục làm thơ.
Sau khi ra tù (1962), ông rời Sài Gòn vào chiến trường Củ Chi tiếp tục chiến đấu và làm thơ.
Sau sự kiện 30 tháng 4 năm 1975, ông liền được bầu làm Chủ tịch Hội Văn nghệ Giải phóng Thành phố Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội liên hiệp Văn học Nghệ thuật Thành phố Hồ Chí Minh và được bầu vào Ban chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam.
Ngoài bút danh Viễn Phương, ông còn lấy bút danh ‘Đoàn Viễn’ và cũng sáng tác cả văn xuôi.
2. Phong cách sáng tác
Trong 30 năm cầm súng chiến đấu vì độc lập tự do của dân tộc, Viễn Phương đã có những cống hiến to lớn cho sự nghiệp cách mạng. Ông đã dành trọn cả cuộc đời của mình để sáng tác thơ văn. Với một tâm hồn nghệ sĩ, tác giả nắm bắt chính xác những sắc thái, cung bậc cảm xúc của cuộc sống, của con người. Ông viết để được thả hồn vào những con chữ, viết để đóng góp cho quê hương, cho đất nước.
Truyện ngắn và thơ là hai lĩnh vực tiêu biểu trong sáng tác của Viễn Phương, trong đó thơ là lĩnh vực giúp ông gặt hái được nhiều thành công hơn. Bên cạnh đó thể loại ký của ông cũng được đánh giá rất cao.
Bài thơ Viếng Lăng Bác là một trong những tác phẩm làm nên tên tuổi của Viễn Phương, bằng tất cả tấm lòng thành kính, biết ơn sâu sắc và tự hào pha chút nỗi đau xót của một người con từ miền Nam ra viếng Bác lần đầu. Giọng thơ trang nghiêm, thành kính, đầy những cung bậc cảm xúc bài thơ Viếng Lăng Bác đã để lại nhiều ấn tượng trong lòng bạn đọc. Bài thơ không chỉ là tình cảm sâu sắc của Viễn Phương đối với Bác Hồ mà nó còn thay tiếng lòng của hàng trăm, hàng triệu trái tim của con người Việt Nam đối với vị cha già kính yêu của dân tộc. Niềm xúc động không khỏi dâng trào khi chúng ta lật mở từng trang thơ của Viễn Phương khi viết về chuyến đi Viếng Lăng Bác.
3. Những tác phẩm tiêu biểu
Quê hương địa đạo, Lòng mẹ, Sắc lụa Trữ La, Phù sa quê mẹ, Ngàn say mây trắng, Miền sông nước, Tháng bảy mưa ngâu, Đá hoa cương, Thơ với tuổi thơ, Gió lay hương quỳnh, Ngôi sao xanh, Hình bóng thương yêu,…
4. Vinh danh
Bài thơ “Viếng lăng Bác” (Kim Son phổ nhạc) đã được đưa vào giảng dạy ở trường phổ thông. Viễn Phương được tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật năm 2001.
5. Nhận định
Nhà văn Mai Văn Tạo đã từng nhận xét: Thơ Viễn Phương dễ nhớ, giàu cảm xúc, nhưng không bị lụy, cường điệu nỗi đau…Thơ ông lung linh hình bóng người phụ nữ miền Nam và Mẹ. Ấn tượng nhiều mặt về người mẹ rất đậm đà, thắm thiết. Anh viết rất nhiều bài thơ về Mẹ. Người mẹ dưới gầm cầu, những người phụ nữ trong các đề lao, người nữ chiến sĩ hy sinh trong ngọn lửa, những nữ học sinh Sài Gòn – Chợ Lớn “xuống đường” trong những ngày “bão tố đô thành”, người vợ chiến đấu trong nội thành, chồng ở chiến khu, người mẹ đào hầm nuôi giấu cán bộ, bà mẹ đưa đường các anh bộ đội – bà mẹ ấy nói những lời rất thật, như dặn dò, như lời thề quyết tử: “Ðể má cầm đuốc đi trước, gặp giặc má chúc ngọn đuốc xuống, các con ở sau biết mà tránh. Nếu chúng bắn má chết, tức là chúng báo động các con” (Lời má Sáu).
…Thơ Viễn Phương nền nã, thì thầm, man mác, bâng khuâng, day dứt, không gút mắt, cầu kỳ, kênh kiệu, khoa ngôn. Hình ảnh nào trong đời sống anh cũng tìm thấy chất thơ. Không đợi đến Tiếng tù và trong sương đêm, Hoa lục bình trôi man mác tím, bông lau bát ngát nắng chiều hay Chòm xanh điên điển nhuộm vàng mặt nước… Một mái lá khô hanh trong rừng vắng anh cũng đưa vào đấy cái thực, cái hư, rất thơ mà thực, rất thực mà thơ.
Cảm ơn bạn đọc đã luôn quan tâm và theo dõi Reader!
