Chắc hẳn chúng ta đều đã được nghe đến khái niệm về ô nhiễm môi trường, ô nhiễm không khí và biết được những ảnh hưởng xấu của nó đối với sức khoẻ con người. Vậy nhưng, bạn đã bao giờ nghe đến vấn đề ô nhiễm ánh sáng? Vậy nguyên nhân gây ô nhiễm ánh sáng là gì? Nó nguy hại như thế nào? Hãy cùng Dekko tìm hiểu về vấn đề này trong bài viết ngay sau đây.
1. Ô nhiễm ánh sáng là gì?
Trước khi biết những nguyên nhân gây ô nhiễm ánh sáng, chúng ta cùng tìm hiểu về khái niệm, cách nhận biết ô nhiễm ánh sáng nhé! Bạn có biết thế nào là ô nhiễm ánh sáng không?
Ô nhiễm ánh sáng là việc sử dụng ánh sáng không đúng, chiếu sáng quá mức hoặc sử dụng ánh sáng nhân tạo gây khó chịu. Nói cách khác, việc lạm dụng ánh sáng nhân tạo quá mức cần thiết và không đúng mục đích, đặc biệt là ánh sáng về đêm được gọi là ô nhiễm ánh sáng.
Không giống với ô nhiễm môi trường hay ô nhiễm không khí, ô nhiễm ánh sáng thường ít được chú ý đến. Tuy vậy, những tác hại mà nó gây ra là không hề nhỏ. Càng hiện đại thì ô nhiễm ánh sáng càng tác động đến con người một cách âm thầm và nguy hiểm.
2. Nguyên nhân gây ô nhiễm ánh sáng
Nguyên nhân sâu xa của ô nhiễm ánh sáng chính là hệ quả của lối sống văn minh, nền công nghiệp phát triển, quá trình đô thị hóa mạnh mẽ… Bởi việc phát triển về mọi mặt sẽ tăng thêm đời sống kinh tế, nhu cầu về sử dụng ánh sáng tăng quá mức.
Nguyên nhân chính dẫn đến ô nhiễm ánh sáng thường phát sinh trong quá trình sinh hoạt, hoạt động kinh tế của con người, có thể kể đến như:
– Không tắt các thiết bị chiếu sáng khi không sử dụng.
– Lạm dụng quá nhiều thiết bị chiếu sáng trong một khu vực.
– Lựa chọn sai loại thiết bị chiếu sáng khiến cho ánh sáng chiếu đến những nơi không cần thiết.
– Duy trì ánh sáng không hợp lý khiến phung phí nguồn sáng và chi phí năng lượng…
– Lắp đặt ánh sáng có công suất quá lớn so với diện tích không gian.
– Bật đèn điện có độ sáng cao cả đêm cho những khu vực không cần thiết.
Đặc biệt là ở các thành phố lớn thì tình trạng ô nhiễm ánh sáng ở thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng,… là vấn đề phổ biến. Thực trạng ô nhiễm ánh sáng ở Việt Nam hiện cũng đang bị tác động lớn.
3.Tác hại, hậu quả của ô nhiễm ánh sáng
Ô nhiễm ánh sáng gây ra tác hại gì? Theo nghiên cứu, ô nhiễm ánh sáng gây ra nhiều xáo trộn, một trong số chúng là:
· Ảnh hưởng đến sức khoẻ con người và tâm lý con người.
Ô nhiễm ánh sáng có thể gây các hiện tượng như mệt mỏi, đau đầu, căng thẳng, phiền muộn lo âu và suy giảm chức năng sinh dục… Có tài liệu cho rằng, ô nhiễm ánh sáng gây ra những rối loạn nhịp sinh học, từ đó dẫn đến nguyên nhân gây ung thư.
· Tác động đến nền kinh tế, xã hội.
Theo như nhiều nghiên cứu cho thấy, việc chiếu sáng sẽ chiếm đến 1/4 năng lượng tiêu thụ trên thế giới, tuy nhiên trong đó có từ 50% – 90% ánh sáng không cần thiết ở các tòa nhà. Việc sử dụng điện chiếu sáng quá dư thừa so với nhu cầu cần thiết sẽ gây lãng phí năng lượng. Từ đó, sẽ gây lãng phí một chi phí lớn cho điện chiếu sáng.
Ở các khu đô thị, thành phố, hầu hết người dân sẽ không thấy những vì sao trên trời vào ban đêm, chỉ trừ mặt trăng và các ngôi sao ở gần trái đất nhất. Điều này làm hạn chế hiểu biết của của con người về không gian, thiên văn học và khoa học.
· Phá vỡ hệ sinh thái.
Thiên nhiên vốn thích nghi với ánh sáng và bóng tối tự nhiên. Ảnh hưởng của ô nhiễm ánh sáng có thể làm rối loạn thói quen sinh hoạt của các sinh vật. Ánh sáng bị ô nhiễm, chiếu sáng mạnh về ban đêm khiến chu trình sinh hoạt của nhiều loài động vật về đêm bị xáo trộn như: Làm giảm khả nhoạt động của côn trùng, sinh vật về đêm hay các loài hoa nở ban đêm do ánh sáng ban đêm quá mạnh khiến nhiều loài động vật không đi bắt mồi, hạn chế việc giao phối,…. Điều này sẽ gây ra tình trạng giảm thiểu số lượng động vật và một số loài còn có nguy cơ tuyệt chủng.
4. Phân loại ô nhiễm ánh sáng
Ô nhiễm ánh sáng thường được chia thành một số loại như:
· Ánh sáng xâm nhập (light trepass)
Đây là những ánh sáng xâm nhập vào khu vực sinh sống của một người khác mà người đó không hề mong muốn. Ví dụ như chiếu đèn qua hàng rào nhà hàng xóm, hậu quả có thể là ánh sáng mạnh chiếu qua cửa sổ gây mất ngủ hoặc hạn chế tầm nhìn trong đêm.
· Lạm dụng ánh sáng (over-illumination)
Đây là việc sử dụng ánh sáng quá mức ánh sáng cần thiết không đúng mục đích. Đây là nguyên nhân gây ra việc lãng phí nguồn năng lượng rất lớn.
· Ánh sáng chói (glare)
Ánh sáng chói là hệ quả đối lập giữa vùng sáng và vùng tối trong tầm nhìn. Điều này còn khiến cho mắt người cảm thấy khó khăn trong việc nhận dạng những sự khác biệt trong ánh sáng.
Nó đặc biệt nghiêm trọng đối với an toàn giao thông, vì điều này xảy ra bất ngờ có thể khiến người đi đường và lái xe rất dễ gặp tai nạn.
· Ánh sáng lộn xộn (clutter)
Nhóm ánh sáng không có hướng xác định, phát tán lộn xộn.
· Ánh sáng chiếm dụng bầu trời (sky glow)
Đây là các quầng sáng, vùng sáng của bầu trời đêm tại khu vực có người ở.
5. Các biện pháp khắc phục ô nhiễm ánh sáng
Việc làm giảm ô nhiễm ánh sáng gồm có nhiều hình thức như làm giảm ánh sáng chói, giảm ánh sáng xâm nhập, giảm ánh sáng chiếm dụng bầu trời, giảm ánh sáng lộn xộn. Sử dụng các phương pháp này phải phù hợp với loại ô nhiễm. Các cách khắc phục ô nhiễm ánh sáng có thể áp dụng như:
– Sử dụng nguồn sáng vừa đủ với yêu cầu
– Tắt đèn khi không cần thiết hoặc sử dụng chế độ hẹn giờ
– Cải tiến dụng cụ chiếu sáng phù hợp, có thể tập trung ánh sáng vào nơi cần thiết
– Lắp đặt các loại đèn sao cho bước sóng ánh sáng ít gây ra các vấn đề nghiêm trọng
– Đánh giá lại các hệ thống chiếu sáng hiện có, thiết kế lại nếu cần.
Để giảm thiểu việc ô nhiễm ánh sáng, cần có sự chung tay của cộng đồng và xã hội. Hy vọng qua bài viết, Dekko Light có thể giúp các bạn đã có thêm nhận thức về nguyên nhân gây ô nhiềm ánh sáng, từ đó nâng cao ý thức và thay đổi hành động, để bảo vệ nguồn ánh sáng xanh trên trái đất.
CÔNG TY CỔ PHẦN TẬP ĐOÀN DEKKO
Hotline: 19001998
Mail: info@dekko.com.vn
Địa chỉ: Lô 2-4-5 Khu CN Nam Thăng Long, Phường Thuỵ Phương, Quận Bắc Từ Liêm, TP Hà Nội.
