Người phụ nữ hội đủ 4 đức tính “công, dung, ngôn, hạnh”
Sinh ra và lớn lên trong gia đình vốn có truyền thống Nho học ở làng Hoàng Trù, xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An, từ nhỏ bà Hoàng Thị Loan đã nổi tiếng là một cô bé thông minh, giỏi giang trong công việc lao động, khéo léo trong nghề se tơ dệt vải.
Dưới chế độ phong kiến, dù phận “nữ nhi” không được học hành, thế nhưng cô gái Hoàng Thị Loan vẫn học được ít nhiều chữ Hán, say mê hát ví, hát dặm và trở thành một trong những người hát ví phường vải hay nhất của xã.
Với sự chịu thương, chịu khó, sự sẻ chia trong cuộc sống đời thường và tình yêu sâu nặng đối với quê hương, đất nước, đã giúp bà Hoàng Thị Loan sớm trở thành một người con gái “vẹn toàn đức hạnh” và là niềm mơ ước được “kết tóc se duyên” của bao chàng trai học rộng tài cao, gia đình giàu có lúc bấy giờ.
Thế nhưng, vượt qua lễ giáo phong kiến hà khắc “môn đăng hộ đối”, cô gái Hoàng Thị Loan đã đem lòng thương yêu chàng trai mồ côi nghèo ham học Nguyễn Sinh Sắc – người được gia đình mình đưa về nuôi và cho ăn học trong nhà đã mấy năm nay. Bước vào tuổi trăng tròn, bà Hoàng Thị Loan chính thức làm vợ và tình yêu vĩ đại của hai người đã sớm cho ra quả ngọt khi 22 tuổi bà đã là mẹ của ba người con.
Trong suốt hành trình 11 năm (từ năm 1883 đến 1894), trong ngôi nhà tranh ba gian ở làng Hoàng Trù, bà con đã được chứng kiến hình ảnh rất quen thuộc, đầm ấm, thi vị của đôi vợ chồng trẻ, hàng ngày “chàng miệt mài kinh sử, thiếp canh cửi đưa thoi”. Để chồng yên tâm học hành, bà Loan không quản ngại khó khăn, vất vả, một nắng hai sương lao động ngoài đồng ruộng, đến bữa về lo cơm nước cho chồng, cho con.
Tối đến, bà lại ngồi bên khung cửi, vừa dệt vải, vừa đưa võng ru con ngủ, nhiều đêm thức tới khuya để động viên chồng ôn luyện văn chương, đỡ phần hiu quạnh.
Bà không những chỉ tạo ra cơ sở vật chất đơn thuần, mà bà còn là người nối chí, tiếp thêm sức mạnh tinh thần cho chồng. Con người bà đã hội tụ đủ bốn đức tính của người phụ nữ Việt Nam truyền thống: “công, dung, ngôn, hạnh”.
Trong sinh hoạt hàng ngày, bà sống rất giản dị, tiết kiệm, sẵn sàng giúp đỡ mọi người. Bà tập cho con làm những điều tốt và thực tế đã trở thành nếp sống quen thuộc hàng ngày của các con. Nếp sống giản dị, tiết kiệm nhưng thật thanh tao đó của bà đã được phản ánh rõ nét trong cuộc đời của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Bên cạnh đó, với vốn hiểu biết văn hóa dân gian phong phú cùng những câu hò, điệu ví, qua những lời ru ngọt ngào, chứa chan tình cảm, bà đã truyền tới các con tình yêu quê hương đất nước, tâm hồn rộng mở, tấm lòng nhân ái bao la.
Chính trái tim nhân hậu, sự cần cù, chịu thương chịu khó, đức hy sinh cao cả ở bà đã có tầm ảnh hưởng lớn đến đạo đức, phong cách của Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh.
Cả cuộc đời tần tảo yêu chồng, thương con
Năm 1895, ông Nguyễn Sinh Sắc đủ tiêu chuẩn vào làm giám sinh trong Quốc Tử Giám để tu luyện văn chương, chờ kỳ thi Hội tới. Với mong muốn chồng tiếp tục học hành, đậu đạt cao hơn, bà đã gửi con gái đầu lòng mới 11 tuổi ở lại với mẹ già, rồi đưa hai con trai là Nguyễn Sinh Khiêm (7 tuổi) và Nguyễn Sinh Cung (5 tuổi), gồng gánh theo chồng vào Huế để nuôi chồng, nuôi con, tạo điều kiện vật chất và tình cảm để chồng yên tâm học tập ở trường Quốc Tử Giám.
