Tranh thủy mặc một loại hình hội họa đã không còn quá xa lạ với người yêu tranh đang tìm kiếm những giá trị nghệ thuật truyền thống. Không quá hoa lệ cũng chẳng màu mè giống như các mẫu tranh khác, giá trị của các bức tranh thủy mặc đến từ kỹ năng vẽ tranh thượng thừa của người họa sĩ. Cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết về loại tranh này trong bài viết dưới đây để cùng xem liệu chúng có phải là lựa chọn phù hợp với bạn không nhé.
Tranh thủy mặc là gì?
Tranh thủy mặc hay còn có tên gọi khác là tranh mực tàu (hay tranh mực trung quốc) đúng như tên gọi của mình “Thủy” (水) là nước, “mặc” (墨) là mực đây là loại tranh sử dụng mực nước để vẽ tranh. Trước đây các họa sĩ thường chỉ sử dụng loại mực mài pha với nước để vẽ tranh nên bức tranh thường chỉ có 2 màu đen trắng. Một vài trường phái cách tân có thể sử dụng thêm các thêm các loại mực có màu khác để tăng thêm sự sinh động cho bức tranh.
Chất liệu thường được lựa chọn để vẽ tranh thủy mặc là giấy hoặc lụa sử dụng bút lông loại hay được sử dụng để viết thư pháp thay vì cọ để vẽ bức tranh này. Các nét vẽ trong bức tranh này thường được các họa sĩ vẽ rất nhanh và dứt khoát sử dụng hiệu ứng loang màu và khả năng thấm hút tốt của giấy hoặc lụa để tạo hiệu ứng cho bức tranh.
Nguồn gốc của tranh thủy mặc đến từ Trung Quốc, xuất hiện lần đầu tiên vào thời nhà Đường (618 – 907) bởi các học giả biến đổi và sáng tạo từ nghệ thuật vẽ tranh thư pháp truyền thống. Với thủ pháp vẽ tranh điêu luyện, cách vẽ tranh độc đáo tạo nên những tác phẩm nghệ thuật ấn tượng, khác biệt hoàn toàn so với các loại tranh khác. Chúng dần được yêu thích và lan truyền rộng rãi trong tầng lớp học thức tinh anh vào thời điểm đó, loại hình vẽ tranh mới này nhanh chóng được phổ biến ở hầu hết các nước châu á bao gồm: nhật bản, hàn quốc, triều tiên, và việt nam…
Các bức tranh thủy mặc thường vẽ về chủ để thiên nhiên như sông núi, phong cảnh, hoa lá, chim muông, cảnh vật… đôi khi có xuất hiện thêm cả hình ảnh con người nhưng khá ít và không phải là trọng tâm của bức tranh. Tranh tuy vẽ cảnh vật nhưng lại là phương tiện để diễn tả cảm xúc của người họa sĩ thường là sự trầm tư, suy nghĩ sâu lắng về cuộc đời và cảnh vật. Khi “thưởng tranh” người xem ngoài để ý tới nội dung và kỹ thuật vẽ tranh còn hòa cảm xúc của mình để cảm nhận cảm xúc của tác giả đây mới là điều giá trị nhất của bức tranh này.
Đi kèm với bức tranh thủy mặc có thể xuất hiện một vài câu thơ hoặc triết lý sống bằng tiếng hán, đây có thể là một câu tâm đắc của tác giả hoặc có thể là lời giãi bày của tác giả. Chúng thường được thêm vào sau khi họa sĩ đã hoàn thiện bức tranh của mình, nó thể hiện tài năng hội họa và thư pháp của tác giả vừa là phương tiện để kết nối với người xem. Đôi khi giá trị của cả một bức tranh đến từ các câu thơ được thêm vào này được nhiều người săn đón và sưu tầm.
Các loại tranh thủy mặc được yêu thích nhất hiện nay
Tranh thủy mặc trung quốc
Đây là bức tranh truyền thống thể hiện đầy đủ và sâu sắc nhất toàn bộ tinh hoa nghệ thuật của dòng tranh này và được nhiều người yêu nghệ thuật truyền thống lựa chọn để sử dụng trang trí trong nhà. Loại tranh này trú trọng thể hiện tài năng hội họa và thư pháp của người họa sĩ thông qua những nét bút tinh tế. Vì là cội nguồn và có lịch sử phát triển lâu dài nên bức tranh thủy mặc trung quốc luôn có những giá trị hoàn toàn khác biệt so với các quốc gia khác.
Tìm hiểu thêm: 45+ bức tranh thủy mặc trung quốc cổ nổi tiếng thế giới
Các bức tranh thủy mặc trung quốc thường được vẽ trên giấy gió sử dụng bút lông ngựa và mực mài truyền thống nên thường có chất lượng tốt và thuần 2 màu đen và trắng. Hầu hết các bức tranh đều có sự xuất hiện của các câu thơ chữ hán kèm theo con dấu đỏ của tác giả tạo nên giá trị đặc biệt cho bức tranh này. Các bức tranh cổ còn tồn tại đến ngày nay đều trở thành quốc bảo của Trung Quốc và được trưng bày ở các viện bảo tàng nghệ thuật.
Phong cách vẽ tranh trung quốc hiện nay rất được yêu thích sáng tác với các danh họa nổi tiếng, ngoài giá trị trang trí chúng còn có giá trị sưu tầm cực kỳ lớn. Chúng được nhiều người tìm kiếm và sử dụng trang trí trong nhà để thể hiện được giá trị đặc biệt về nghệ thuật mà bức tranh này có thể đem lại.
Tranh thủy mặc nhật bản
Được du nhập vào Nhật Bản từ Trung Quốc vào đầu thế kỷ 14 trong thời Mạc Phủ Kamakura (1185 – 1333) và phát triển mạnh mẽ vào thời gian sau đó. Tranh thủy mặc Nhật Bản còn gọi là Sumi-e hay là Suibokuga chúng đại diện cho tư tưởng Zen (thiền định) nên có nhiều sự biến đổi so với các bức tranh trung quốc.
Đọc thêm: 10 bức tranh thủy mặc nhật bản nổi tiếng đẹp nhât
Thời điểm đầu các bức tranh thủy mặc nhật bản được vẽ hết sức đơn giản thường là những biểu tượng của tư tưởng Zen thể hiện thế giới nội tâm các cung bậc cảm xúc của con người khi thiền định. Về sau này được nhiều họa sĩ sử dụng và cách tân nên nội dung của các bức tranh đã trở nên phong phú hơn.
Ngoài việc sử dụng mực mài với 2 màu đen trắng thường thấy các bức tranh của nhật bản còn được pha trộn thêm một số màu sắc giúp bức tranh trở nên sinh động và đẹp mắt hơn. Nội dung nổi bật của các bức tranh thủy mặc nhật bản có thể kể đến bao gồm: Quốc hoa của đất nước mặt trời mọc hoa anh đào, núi phú sĩ, các danh thắng nổi tiếng của đất nước…
Các bức tranh thủy mặc Nhật Bản cũng tạo nhiều dấu ấn trong làng hội họa thế giới không chỉ được công nhận bởi giới phê bình trong nước mà còn được cả thế giới thừa nhận. Hầu hết các bức tranh cổ còn tốn tại đến ngày nay đều được coi như quốc bảo của Nhật Bản và được trưng bày tại nhiều bảo tàng nghệ thuật lớn trong nước.
Ở Việt Nam bạn có thể tìm kiếm loại tranh này để treo trong nhà được vẽ bởi nhiều họa sĩ Nhật Bản hiện đang sinh sống và làm việc tại Việt Nam. Hằng năm đều có những lễ hội văn hóa lớn nơi truyền bá và giao lưu văn hóa và nghệ thuật giữa Nhật Bản và Việt Nam đây cũng là cơ hội để bạn tìm kiếm và sử hữu cho mình một bức tranh thuộc thể loại này.
Tranh thủy mặc việt nam
Khi nhắc đến nghệ thuật vẽ tranh thủy mặc Việt Nam không thể không nhắc đến Lĩnh Nam Hoa Phái nơi đầu tiên cũng như duy nhất truyền bá và phát triển loại tranh này. Có nguồn gốc từ Quảng Đông – Trung Quốc được thành lập bởi “Lĩnh nam tam kiệt” bao gồm Cao Kiếm Phụ, Cao Kỳ Phong và Trần Thụ Nhân. Được truyền bá về Việt Nam bởi thế hệ thứ 2 của Lĩnh Nam Hoa Phái vào những năm 30 tại chợ lớn Sài Gòn và phát triển mạnh nhất vào những năm 60, 70.
`Xem thêm: 15 bức tranh thủy mặc Việt Nam tuyệt đẹp nhất định phải biết
Trường phái vẽ tranh của Linh Nam Hoa Phái khá khác biệt so với phần còn lại với nhiều cách tân và thay đổi so với các vẽ tranh truyền thống. Tập trung thể hiện thủ pháp vẽ tranh điêu luyện của người họa sĩ thay vì bút pháp trên lĩnh vực thư pháp cách vẽ tranh này khá giống với hầu hết các loại tranh khác. Các bức tranh thư pháp Việt Nam hầu hết đều có màu sắc khá rực rỡ vì sử dụng nhiều loại mực nước có màu khác nhau để vẽ tranh.
Hiện nay tại Việt Nam có 5 danh họa vẽ tranh thủy mặc nổi tiếng bao gồm: Lý Tùng Niên, Trương Hán Minh, Lý Khắc Nhu, Trương Lộ và Huỳnh Tuần Bá. Đây đều là những danh họa hàng đầu với nhiều tác phẩm đặc sắc được nhiều người yêu thích và được giới phê bình nghệ thuật cả trong và ngoài nước đánh giá cao. Các bức tranh gốc của các họa sĩ này thường có giá rất cao nên rất được nhiều người yêu thích để trang trí và sưu tầm.
Những bức tranh thủy mặc nổi tiếng thế giới
