Đề bài: Tìm hiểu về hình ảnh người nông dân đánh giặc trong Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc
Phân tích văn mẫu về hình ảnh người nông dân đánh giặc trong Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc
1. Nguyên tắc hình ảnh người nông dân đánh giặc trong Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, mẫu số 1:
Hơn 160 năm trôi qua từ ngày thực dân Pháp xâm lược nước ta vào 1/9/1858, sự kiện lịch sử quan trọng nhất đánh dấu nỗi đau lòng cho dân tộc Việt Nam. Trong bối cảnh khó khăn đó, người nông dân, chịu nhiều thiệt thòi nhất, không còn lựa chọn nào khác ngoài việc đứng lên chiến đấu, hy sinh cho đất nước. Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc của Nguyễn Đình Chiểu là bức tranh tưởng nhớ những anh hùng nông dân đã hy sinh, với hình ảnh chân thực, giản dị, nhưng vẫn đậm đà lòng anh hùng, bất khuất của họ. Tác giả tôn vinh những nông dân áo vải Cần Giuộc, để lại niềm tiếc thương sâu sắc cho thế hệ hậu sau.
Nguyễn Đình Chiểu, nhà thơ có số phận đầy bi kịch, từng trải qua những thử thách khó khăn trong cuộc sống. Sáng tạo văn tác trong giai đoạn phục hưng dân tộc, ông đã để lại những tác phẩm vĩ đại như Lục Vân Tiên. Thời kỳ xâm lược, tác phẩm của ông chuyển hướng bày tỏ tinh thần yêu nước, kêu gọi đấu tranh chống lại kẻ thù. Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc là một minh chứng cho tâm huyết và đóng góp của Nguyễn Đình Chiểu vào lịch sử văn hóa Việt Nam, là sự tôn vinh cho lòng anh hùng của những nông dân chiến đấu vì đất nước.
Cuộc chiến hùng tráng của những người nông dân chống lại quân đội Pháp tại Cần Giuộc, như một bức tranh tuyệt vời trong Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc.
Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc là tác phẩm của Nguyễn Đình Chiểu, tôn vinh những anh hùng hi sinh trong trận đánh tập kích đồn quân Pháp ở Cần Giuộc. Dù không đạt được chiến thắng nhưng tinh thần hy sinh đã làm dấy lên lòng tự hào, truyền cảm hứng cho các trận đánh lịch sử sau này.
Bắt đầu bằng những câu than khóc đau đớn, Nguyễn Đình Chiểu diễn đạt sự bi thương, nỗi lòng mất mát với hình ảnh đất nước đau xót:
‘Hỡi ôi!Súng giặc vang rền;Lòng dân tràn ngập tự do.Mười năm lao động vụt bỏ, danh tiếng như phao nổi bật;Một trận đánh hùng tráng, thân thể dù mất đi tiếng vang nhưng vẫn mãnh liệt như tiếng mõ.’
Trong thời đại hỗn loạn đó, lòng yêu nước và lòng tự tôn dân tộc tỏa sáng qua những người nông dân. Họ, từ lâu bị xã hội phong kiến coi thường, nhưng khi đất nước gặp khó khăn, họ là những người đầu tiên bước lên mặt trận, tận hưởng lòng sắt son với Tổ quốc, hy sinh mà không hề do dự.
Nguyễn Đình Chiểu gợi lại ký ức về người nông dân với lòng cảm thông và xót thương sâu sắc trước khi họ tham gia chiến trận:
‘Nhớ lại thời xưa:Cuộc sống làm ăn vất vả;Ngày ngày chìm đắm trong nghèo khó.Chưa từng biết đến ngựa, chẳng đặt chân lên trường nhung;Chỉ quen với ruộng, con trâu là bạn đồng hành quen thuộc.Cuộc sống của họ, chỉ làm ăn, lo nghèo khó, nhưng vẫn kiên trì và không bao giờ đầy đủ. Dù đã mất đi, nhưng danh tiếng họ vẫn còn mãi mãi.’
Hình tượng người nông dân xuất hiện đơn giản và chân chất, cuộc sống của họ luôn xoay quanh ruộng đất và con trâu. Càng thêm rõ ràng khi họ cảm thấy xa lạ với việc cưỡi ngựa, bắn tên, hay luyện tập võ ngựa. Những vũ khí giết người đối với họ là những thứ xa lạ và đáng sợ, họ chỉ quen thuộc với cuộc sống giản dị, với những công việc hàng ngày như cày, cấy, và làm những việc nông nghiệp khác.
Tuy than ôi, quân bất nhân bất nghĩa đột ngột xuất hiện, lan tràn và gieo rắc tội ác khắp nơi. Lãnh thổ bị xâm phạm, cuộc sống bình yên bỗng chốc tan hoang, và những người nông dân, từng sống trong yên bình, giờ phải đối mặt với gian khổ thêm bộn bề. Sự căm hận tràn ngập trong lòng mỗi người dân:
‘Nhìn bóng trắng che phủ lấp, muốn đến và bảo vệ;Ngày nhìn khói đen bay, muốn đứng lên đối mặt.’
Người nông dân trước đây tin tưởng vào triều đình, mong chính quyền sẽ đẩy lùi lũ giặc, đưa lại hòa bình cho làng xóm. Nhưng sự thờ ơ và hèn nhát của vua Nguyễn khiến họ thất vọng. Trong cảnh khó khăn, họ không ngần ngại nổi dậy, thể hiện tinh thần tự tôn dân tộc và tình yêu nước sâu sắc. Họ trở thành những anh hùng to lớn, sẵn sàng hy sinh cho Tổ quốc. Những người nông dân, trước đây chỉ muốn cuộc sống yên bình và đủ no áo, giờ đây lại khao khát được tham gia chiến trường, đem lại hòa bình cho đất nước yêu thương. Tâm huyết ấy hiện lên trong câu:
‘Không chờ đợi, không trốn tránh, lúc này chúng ta hãy nâng cao thanh kiếm;Chẳng còn đường trốn, chỉ còn đường đi, chuyến hành trình này chúng ta sẽ dùng sức mạnh tối đa’
Tình nguyện và tấm lòng đáng quý của những người nông dân nghĩa sĩ thật sự xứng đáng với danh hiệu của họ. Nhưng họ sử dụng gì để chiến đấu? Câu trả lời nằm trong đoạn văn sau đây, mà Nguyễn Đình Chiểu viết với tâm trạng xót thương và đồng cảm với hoàn cảnh của những người nông dân:
‘Khá thương hại:Chẳng phải là quân binh chuyên nghiệp, không phải lính diễn binh;Chẳng phải dân làng quân tử, không biết võ nghệ nhưng có lòng yêu nước.Với mười tám đòi hỏi võ nghệ, không có thời gian rèn luyện;Chín chục trận chiến mà không chuẩn bị sẵn sàng.Chỉ có chiếc áo vải và bao tấu làm vật phòng thân;Cầm gậy tầm vông và dao tu nón gõ.’
Những nông dân nghĩa sĩ đứng lên với thái độ kiêu hùng và dũng cảm, nhưng cũng đơn giản, nghèo nàn. Áo giáp của họ là manh áo vải, vũ khí là gậy tầm vông, không cần những võ nghệ phức tạp hay cuốn binh thư trang trí. Họ chiến đấu với tất cả những gì có, không cần những trang bị hùng mạnh.
‘Ngọn lửa làm bằng rơm, nhưng vẫn đốt cháy nhà giáo trí tuệ;Gươm bằng lưỡi dao, vẫn chém đầu quan tham nhũng.’
Tự hào và kính phục, người nghĩa sĩ áo vải anh hùng đã sáng tạo từ bó rơm và dao phay thành vũ khí. Họ không quan tâm đến sự đe dọa của súng đạn, tiến lên mặc kệ nguy hiểm, lòng quyết tâm hy sinh khiến đối phương khiếp sợ:
‘Kẻ đâm ngang, người chém dọc, làm cho kẻ thù kinh hồn chạy trốn;Bọn hè trước, lũ ó sau, trước cả sức mạnh của súng đồng thiếc.’
Những nghĩa sĩ anh hùng giết địch mà không quan tâm đến sống chết, làm kinh sợ bọn lính được trang bị vũ khí. Nhìn thấy kẻ thù hè trước, ó sau, vẫn loạn như cào cào, không ổn định, thật đáng cười cho lũ cướp nước.
Cuộc chiến kết thúc, quân địch chịu thiệt hại lớn, nhưng đau đớn hơn là những nghĩa sĩ anh hùng nằm xuống trên mảnh đất họ đã bảo vệ bằng cả tính mạng. Mất mát lớn nhưng hình tượng người nông dân nghĩa sĩ sẽ sống mãi trong tâm hồn của nhân dân Việt Nam. Cuộc chiến đau thương nhưng không bi lụy, thể hiện tinh thần anh dũng, quả cảm sẵn sàng hy sinh của người nông dân Việt Nam thời đó.
Khi đất nước đối mặt với đòn tấn công của giặc ngoại xâm, tinh thần kháng chiến của nhân dân ta lại bùng nổ mạnh mẽ và đầy sức mạnh. Trong số vô vàn những người nông dân tham gia chiến trận, “Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc” xuất hiện như một tượng đài mới, mô tả sinh động về hình ảnh của những người nông dân anh hùng, họ vừa hùng dũng, vừa kiêu hãnh nhưng cũng không thoát khỏi những nỗi đau thương và tổn thất.
“Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc” được sáng tác theo yêu cầu của Đỗ Quang Tuần phủ Gia Định để tưởng nhớ những nông dân anh hùng đã hy sinh trong trận tấn công đồn Cần Giuộc vào đêm 16 – 12 – 1861. Tác giả sử dụng thể loại văn tế – Phú Đường Luật để diễn đạt lòng thương tiếc đối với những người đã ra đi. Hình ảnh của nghĩa sĩ Cần Giuộc hiện lên với vẻ đẹp bi tráng, vừa hào hùng vừa làm xúc động.
Trước khi giặc đến, cuộc sống của họ gắn bó với ruộng đồng, con trâu cái cày, chịu đựng khó nhọc, làm việc cật lực, nhưng vẫn sống nghèo túng. Khi giặc xâm lược nước ta, mặc dù không quen thuộc với công việc binh sĩ, nhưng với lòng căm thù sâu sắc với kẻ thù, họ đã đứng lên đối mặt với giặc. Thái độ chán ghét của họ được thể hiện mạnh mẽ trong ngôn ngữ của cuộc sống nông thôn: “mùi tinh chiên vấy vá đã ba năm, ghét thói mọi như nhà nông ghét cỏ”, “bữa thấy bòng bong che trắng lốp, muốn tới ăn gan; ngày xem ống khói chạy đen sì, muốn ra cắn cổ”. Họ tỏ ra tức giận với hành động tàn ác và sự kiêu ngạo, khiêu khích của quân thù, những hành động này hủy hoại cuộc sống của họ. Họ nhận thức trách nhiệm của mình trước tình hình của đất nước và biến nhận thức đó thành hành động mà không cần sự thúc đẩy: “Nào đợi ai đòi ai bắt, phen này ra sức đoạn kình”.
Những bài phân tích Hình ảnh người nông dân đánh giặc trong Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc tuyệt vời nhất
Trên đây là một bài văn mẫu phân tích về hình ảnh người nông dân đánh giặc trong Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, đây được xem là bài viết hay nhất, độc đáo mà Mytour biên soạn và tổng hợp. Ngoài bài văn về nghĩa sĩ Cần Giuộc, chương trình Ngữ Văn lớp 11 còn nổi tiếng với các bài Phân tích tâm trạng người lữ khách trong bài thơ Bài ca ngắn đi trên bãi cát, Phân tích bài thơ Thương vợ để làm nổi bật tâm sự mang nỗi niềm thế sự của tác giả, Hãy phân tích nghệ thuật sử dụng từ ngữ độc đáo qua bài Câu cá mùa thu,…, Các em cần tham khảo bài văn mẫu này để học, ôn tập kiến thức và bổ sung vào bài tập làm văn trên lớp của mình.
