Bài 2:
QUÁ TRÌNH VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT TRONG CÂY
I. Mục tiêu:
Sau khi học xong bài này học sinh cần:
1. Kiến thức:
– Mô tả được cấu tạo của cơ quan vận chuyển.
– Thành phần của dịch vận chuyển.
– Động lực đẩy dòng vật chất di chuyển.
2. Kĩ năng:
– Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.
3. Thái độ:
II. Đồ dùng dạy học:
– Tranh vẽ hình 2.1, 2.2, 2.3, 2.4, 2.5 SGK.
– Máy chiếu.
– Phiếu học tập.
III. Phương pháp dạy học:
– Trực quan, thảo luận và hỏi đáp.
IV. Tiến trình dạy học:
1. Ổn định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ:
– GV treo sơ đồ hình 1.3, yêu cầu 1 HS lên chú thích các bộ phận cũng như chỉ ra con đường xâm nhập của nước và ion khoáng từ đất vào mạch gỗ của rễ?
– Nêu sự khác biệt giữa hấp thụ nước và các muối khoáng? Giải thích vì sao các loài cây trên cạn không sống được trên đất ngập mặn
3. Bài mới:
Hoạt động của thầy – trò
Nội dung kiến thức
* Hoạt động 1: Tìm hiểu dòng mạch gỗ.
TT1: GV yêu cầu HS quan sát hình 2.1, 2.2 trả lời câu hỏi:
– Hãy mô tả con đường vận chuyển của dòng mạch gỗ trong cây?
– Hãy cho biết quản bào và mạch ống khác nhau ở điểm nào? Bằng cách điền vào PHT số 1:
Phiếu học tập số 1
Tiêu chí so sánh
Quản bào
Mạch ống
TT2: HS quan sát hình 2.1 → trả lời câu hỏi.
TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận.
TT4: GV yêu cầu HS nghiên cứu mục 2, trả lời câu hỏi:
– Hãy nêu thành phần của dịch mạch gỗ?
TT5: HS nghiên cứu mục 2 → trả lời câu hỏi.
TT6: GV nhận xét, bổ sung → kết luận.
TT7: GV cho HS quan sát hình 2.3, 2.4, trả lời câu hỏi:
– Hãy cho biết nước và các ion khoáng được vận chuyển trong mạch gỗ nhờ những động lực nào?
TT8: HS nghiên cứu mục 3 → trả lời câu hỏi.
TT9: GV nhận xét, bổ sung → kết luận.
* Hoạt động 2: Tìm hiểu dòng mạch dây.
TT1: GV yêu cầu HS quan sát hình 2.2, 2.5, đọc SGK, trả lời câu hỏi.
– Mô tả cấu tạo của mạch dây?
– Thành phần của dịch mạch dây?
– Động lực vận chuyển?
→ Từ đó nêu điểm khác nhau giữa dòng mạch gỗ và dòng mạch dây? Bằng cách điền vào PHT số 2
Tiêu chí so sánh
Mạch gỗ
Mạch rây
TT2: HS quan sát → trả lời câu hỏi.
TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận.
I. Dòng mạch gỗ
1. Cấu tạo của mạch gỗ:
– Mạch gỗ gồm các tế bào chết (quản bào và mạch ống) nối kế tiếp nhau tạo thành con đường vận chuyển nước và các ion khoáng từ rễ lên lá.
– Nội dung: PHT
2. Thành phần của dịch mạch gỗ:
– Thành phần chủ yếu gồm: Nước, các ion khoáng ngoài ra còn có các chất hữu cơ được tổng hợp ở rễ.
3. Động lực đẩy dòng mạch gỗ
– Áp suất rễ.
– Lực hút do thoát hơi nước ở lá (động lực đầu trên).
– Lực liên kết giữa các phân tử nước với nhau và với thành mạch gỗ: Tạo thành một dòng vận chuyển liên tục từ rễ lên lá
II. Dòng mạch dây.
1. Cấu tạo của mạch dây.
– Gồm các tế bào sống là ống dây (tế bào hình dây) và tế bào kèm
2. Thành phần của dịch mạch rây.
– Gồm: Đường saccarozo, các aa, vitamin, hoocmon thực vật…
3. Động lực của dòng mạch rây.
– Là sự chênh lệch áp suất thẩm thấu giữa cơ quan nguồn (lá) và các cơ quan chứa
3. Củng cố:
– Vì sao khi ta bóc vỏ quanh cành cây hay thân cây thì một thời gian sau ở chỗ bị bóc phình to ra?
– Sự hút nước từ rễ lên lá qua những giai đoạn nào?
4. Hướng dẫn về nhà:
– Trả lời câu hỏi SGK.
– Đọc thêm: “Em có biết”
– Làm thí nghiệm sau quan sát hiện tượng và giải thích.
Thí nghiệm: Lấy 1 bao polyetilen trắng bao quanh 1 cành nhỏ có lá của cây trồng trong chậu hoặc ngoài vườn rồi cột miệng bao lại, để 1 ngày sau đó quan sát.
Đáp án PHT số 1
Tiêu chí so sánh
Quản bào
Mạch ống
Đường kính
Nhỏ
Lớn
Chiều dài
Dài
Ngắn
Cách nối
Gối đầu lên nhau
Đầu kế đầu
Đáp án PHT số 2
Tiêu chí so sánh
Mạch gỗ
Mạch rây
Cấu tạo
– Là những tế bào chết.
– Thành tế bào có chứa linhin.
– Các tế bào nối với nhau thành những ống dài từ rễ lên lá.
– Là những tế bào sống.
– Các ống rây nối đầu với nhau thành ống dài đi từ lá xuống rễ.
Thành phần dịch
– Nước, muối khoáng được hấp thụ ở rễ và các chất hữu cơ được tổng hợp ở rễ
– Là các sản phẩm đổng hóa ở lá:
+ Saccarozo, aa, vitamin…
+ Một số ion khoáng được sử dụng lại.
Động lực
– Là sự phối hợp của 3 lực :
+ Áp suất rễ.
+ Lực hút do thoát hơi nước ở lá.
+ Lực liên kết giữa các phân tử nước với nhau và với thành mạch gỗ
– Là sự chênh lệch áp suất thẩm thấu giữa cơ quan nguồn và cơ quan chứa.
………….Xem online hoặc tải về máy………..
Trên đây là một phần nội dung của giáo án: Vận chuyển các chất trong cây để xem toàn bộ và đầy đủ nội dung của giáo án này, quí thầy cô và các em học sinh vui lòng đăng nhập vào trang Tailieu.vn để xem online hoặc tải về máy.
Để soạn bài được đầy đủ và chi tiết hơn, quí thầy cô có thể tham khảo thêm:
- Bài giảng sinh học 11 bài 2: Vận chuyển các chất trong cây với hệ thống kiến thức được xây dựng rõ ràng, chi tiết về các dòng vận chuyển vật chất trong cây cụ thể là dòng mạch rây và dòng mạch gỗ, cấu tạo, thành phần và động lực đẩy của hai dòng vận chuyển này cùng với đó là các hình ảnh minh họa cụ thể về cấu tạo của mạch gỗ và mạch rây, sự lưu thông giữa mạch gỗ và mạch rây sẽ hỗ trợ tích cực cho công tác soạn bài của quí thầy cô.
- Hệ thống câu hỏi trắc nghiệm đi từ dễ đến khó xoay quanh kiến thức về sự vận chuyển các chất trong cây sẽ giúp quí thầy cô hoàn thiện hơn bài giảng của mình.
- Bên cạnh đó, quí thầy cô có thể hoàn thiện hơn phần giải đáp các câu hỏi SGK với bài tập SGK có lời giải chi tiết, rõ ràng.
Ngoài ra, Tailieu.vn cũng xin giới thiệu đến quí thầy cô Giáo án sinh học 11 bài 3: thoát hơi nước để hỗ trợ quí thầy cô trong công tác soạn giáo án bài tiếp theo.
