1. Dàn ý Phân tích vẻ đẹp của con người lao động trong Lặng lẽ Sa Pa:
1.1. Những con người lao động cống hiến thầm lặng:
Anh thanh niên:
‐ Sống và làm việc một mình trên đỉnh núi cao, làm công việc về khí tượng.
‐ Chăm chỉ, có trách nhiệm. Coi công việc là bạn, nếu thiếu công việc thì buồn chết mất.
Ông kỹ sư, đồng chí nghiên cứu sét
‐ Ông kỹ sư vườn rau Sa Pa chăm chỉ, cần mẫn, hàng ngày ra vườn rau chăm sóc cẩn thận.
‐ Đồng chí nghiên cứu sét túc trực trong 11 năm chờ sét để có thể hoàn thành nghiên cứu bản đồ.
1.2. Người nghệ sĩ trăn trở trong hành trình lao động nghệ thuật:
‐ Một họa sĩ già muốn tìm một đối tượng nghệ thuật. Trong tác phẩm của mình, ông muốn truyền tải vẻ đẹp của anh thanh niên – một người lao động thầm lặng.
‐ Một cô kỹ sư trẻ muốn tham gia; rời thành phố và tình nguyện lên núi sau khi tốt nghiệp.
2. Phân tích vẻ đẹp của con người lao động trong Lặng lẽ Sa Pa hay nhất:
Truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long là một bức tranh đẹp về cảnh sắc thiên nhiên núi rừng Sa Pa và hình ảnh con người lặng lẽ lao động. Vẻ đẹp của người lao động được vẽ nên giữa thiên nhiên Sa Pa tươi đẹp và thanh bình. Bên cạnh những con người tận tụy với công việc ở Sa Pa như anh thanh niên, anh kỹ sư, cán bộ kỹ thuật, ta còn thấy được vẻ đẹp của công việc ở những nhân vật trong chuyến xe như người họa sĩ già, cô kỹ sư.
Với khung cảnh tĩnh lặng của Sa Pa, ta có thể cảm nhận được vẻ đẹp của những con người say mê với công việc, tinh thần làm việc tự giác, yêu thích và hết lòng với công việc của mình. Mỗi nhân vật có một công việc, lối sống và suy nghĩ khác nhau, nhưng trong họ vẫn tìm thấy vẻ đẹp chung của con người lao động. Thứ nhất, những con người làm việc và cống hiến thầm lặng cho sự yên bình của Sapa. Anh thanh niên được biết đến nhân vật chính của truyện, hình ảnh anh thanh niên như một “chân dung” thoắt ẩn thoắt hiện trong mây trời bao la và sự tĩnh lặng muôn thuở của núi cao. Một chàng trai sống và làm việc một mình trên đỉnh Yên Sơn. Việc đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo động đất hàng ngày rất hữu ích cho lao động, sản xuất và đấu tranh. Một thanh niên có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc luôn “trực chiến” đúng giờ, và dù điều kiện thời tiết có khắc nghiệt đến đâu cũng không thể ngăn cản anh đến nơi làm việc. Ở chàng thanh niên hai mươi bảy tuổi này, sự tận tụy thầm lặng cho ta thấy vẻ đẹp của lòng yêu nghề, yêu lao động và ý thức được rằng công việc thầm lặng của mình có ích cho đời. Chàng trai trẻ có những suy nghĩ rất chân thật và sâu sắc về công việc và cuộc sống.
Trong sự tĩnh mịch của Sa Pa, ta biết không chỉ có một chàng thanh niên làm việc trong thầm lặng, mà còn có bác kỹ sư vườn rau cùng anh cán bộ kỹ thuật. Cả hai đều là những người mà chàng trai giới thiệu với bác họa sĩ – những người đáng để vẽ. Bác kỹ sư vườn rau tiêu biểu cho vẻ đẹp của sự chăm chỉ, cần cù và suốt đời cống hiến nơi vườn rau Sa Pa. Hàng ngày ông ngồi trong vườn quan sát đàn ong đi kiếm mật, rồi tự tay thụ phấn cho hàng vạn cây cối và nhiều loại cây khác để cho ra những hạt giống tốt hơn. Bác lao vào công việc khiến mọi người khâm phục, làm bằng cả trái tim, bằng cả tấm lòng, bằng sự cẩn trọng, quan tâm và chính xác. Một điều nữa là anh cán bộ nghiên cứu, trong suốt mười một năm, anh vẫn cố gắng túc trực ngày này qua ngày khác để chờ đợi những tia sét, anh ta săn lùng những tia sét để dựa vào đó mà lập nên bản đồ sét, tìm kiếm những nguồn tài nguyên ẩn sâu dưới lòng đất cho trái đất. Công việc của anh không tạo ra tiền bạc, của cải mà là công việc phục vụ cho sản xuất và phát triển đất nước. Cả ba nhân vật đều sống và làm việc tại Sa Pa đã tạo nên một thế giới của những con người cần mẫn lao động khoa học, thầm lặng và khẩn trương, tất cả vì đất nước và nhân dân.
Ngoài những người lao động ở Sa Pa, chúng tôi còn bắt gặp chân dung của những người lao động lặng lẽ trên chuyến xe lên Sa Pa. Một người họa sĩ già và một cô kỹ sư trẻ. Với người họa sĩ già, vẻ đẹp trong tác phẩm của ông chính là sự theo đuổi không mệt mỏi, cống hiến hết mình cho nghệ thuật. Bản chất nghệ thuật trong con người ông luôn khát khao tìm đến đối tượng nghệ thuật một cách mãnh liệt, nghệ thuật của người họa sĩ già mang đến cho cuộc sống những dư vị, làm cho cuộc sống tươi đẹp hơn và chứa đựng chiều sâu tư tưởng. Ngay khi gặp chàng trai trẻ, ông muốn gửi gắm trong tác phẩm của mình vẻ đẹp của một người lao động thầm lặng như anh thanh niên. Cô kỹ sư trẻ thì khác, mới ra trường nên chuyến đi này khiến cô hiểu hơn về cuộc sống và thế giới của những người làm việc trong cô độc và thầm lặng. Chuyến đi và cuộc gặp gỡ đã giúp cô kỹ sư trẻ nhìn con đường mình đã chọn (làm việc ở miền núi) theo một cách khác, cô kỹ sư càng tin tưởng vào quyết định của mình và càng khao khát được mọi người công nhận. Cô gái rời bỏ tình yêu dịu dàng và tìm đến với công việc, tình cảm lớn lao, công việc như một thứ ánh sáng đẹp đẽ tỏa ra từ cuộc đời. Chất trữ tình đã góp phần tạo nên thành công trong truyện ngắn này, vừa bộc lộ được cảnh thiên nhiên thơ mộng của Sa Pa, vừa bộc lộ được vẻ đẹp của cuộc sống một mình giữa thiên nhiên trù phú, thanh bình. Tình huống trần thuật của ba nhân vật tình cờ gặp nhau đã để lại nhiều dư vị, bao suy nghĩ về thân thế, cuộc đời và nghệ thuật của mỗi nhân vật.
Lặng lẽ chất thơ bàng bạc của Sa Pa sẽ mãi làm ta ngỡ ngàng trước ý nghĩa và vẻ đẹp của những con người lao động hết sức bình dị và thầm lặng. Qua tác phẩm, tác giả đã gợi cho ta những suy nghĩ về niềm vui khi làm việc có ý thức tự giác, làm việc có mục đích chính đáng và hơn hết là vẻ đẹp của người lao động luôn rực rỡ.
3. Phân tích vẻ đẹp của con người lao động trong Lặng lẽ Sa Pa ấn tượng nhất:
Nói đến những tác phẩm viết về cuộc sống hòa bình mới và xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, không thể không nhắc đến tác phẩm “Lặng lẽ Sa Pa” của nhà văn Nguyễn Thành Long. Tác phẩm tái hiện chân thực vẻ đẹp của người lao động thời bấy giờ.
Tác phẩm được sáng tác năm 1970, trong chuyến đi Lào Cai của tác giả, được in trong tập Giữa trong xanh (1972). “Lặng lẽ Sa Pa” kể về cuộc gặp gỡ tình cờ của các nhân vật: người họa sĩ già, cô kỹ sư trẻ, bác lái xe và nhà khí tượng trẻ là anh thanh niên trong nửa tiếng đồng hồ trên đỉnh núi Yên Sơn khi xe dừng lại.
Trước tiên, chúng ta gặp vẻ đẹp này qua tính cách của người thanh niên. Nhân vật anh thanh niên là một trong những nhân vật chính làm nổi bật nội dung tư tưởng của truyện. Ấn tượng đầu tiên mà người đọc có là hoàn cảnh sống và làm việc của chàng thanh niên khá đặc biệt: anh sống một mình trên đỉnh Yên Sơn ở độ cao 2.600 m quanh năm sống “khắp nơi chỉ có mây mù lạnh lẽo”. Công việc của anh là đo gió, đo mưa, đo nắng, đo mây, đo động đất… phục vụ sản xuất và chiến đấu. Công việc tuy không khó nhưng đòi hỏi sự cẩn thận, chính xác, có lòng yêu nghề và có tinh thần trách nhiệm với công việc. Anh tìm thấy niềm vui trong công việc và sách là bạn của anh. Anh có suy nghĩ chân thật và sâu sắc về công việc “Khi làm việc ta với công việc là đôi, sao có thể là một mình được ”. Với anh, công việc là niềm vui và lẽ sống. Anh cũng biết tổ chức cuộc sống một cách khoa học. Căn nhà ba gian của anh lúc nào cũng sạch sẽ, đồ đạc được sắp xếp ngăn nắp. Tuy ở một mình trên đỉnh núi cao nhưng anh vẫn tích cực tổ chức cho mình một cuộc sống tươm tất, đầy đủ, phong phú và thi vị: trồng hoa, nuôi gà, đọc sách… Đối với anh, đọc sách không chỉ là sự tích lũy kiến thức , mà còn để trò chuyện, làm sạch tâm hồn. Không chỉ vậy, ở anh còn toát lên sự chân thành, cởi mở và mến khách. “Vì thèm người”, anh thanh niên đẩy một khúc gỗ ra giữa đường, buộc một chiếc ô tô đi qua phải dừng lại. Anh ấy thích ló mặt ra khi có khách đến thăm. Anh cũng thể hiện điều này cũng bằng việc đón và tiễn khách niềm nở, ân cần và chu đáo. Hơn hết, anh còn là một người khiêm tốn và trung thực. Anh ấy hiểu rằng tầm quan trọng của công việc của anh ấy là rất lớn, nhưng đóng góp của anh ấy rất nhỏ so với nhiều người khác. Có thể nói, qua gặp gỡ và trò chuyện, nhân vật anh thanh niên được miêu tả là người giản dị, khiêm tốn và cao đẹp trong suy nghĩ, lối sống và tâm hồn.
Đó cũng là hình ảnh của cô kỹ sư, bác họa sĩ và người lái xe. Đó là hình ảnh của cô kỹ sư trẻ. Bó hoa anh tặng cô là bó hoa của niềm tin, sự lạc quan yêu đời, giúp cô hiểu được những giá trị và vẻ đẹp của cuộc sống, tiếp cho cô nghị lực vượt qua khó khăn để thực hiện ước mơ và mục tiêu của mình. Từ những điều mắt thấy, tai nghe, từ những trang sách đọc được, cô kỹ sư nhận ra vẻ đẹp tâm hồn của anh thanh niên. Anh trở thành hình mẫu cho cô và khiến cô yên tâm với lựa chọn của mình. Hình ảnh anh thanh niên dưới cái nhìn của người họa sĩ hiện lên rõ hơn, đẹp hơn, trầm tư hơn, đồng thời gợi nhiều khía cạnh, nhiều ý nghĩa của cuộc sống và nghệ thuật. Ông kỹ sư lặng lẽ ngồi trong vườn thục quỳ và quan sát đàn ong đi thu thập phấn hoa và thụ phấn cho những bông hoa kim ngân. Người kỹ sư đã khiến chàng trai cảm thấy cuộc sống thật tươi đẹp! Chỉ có người dân xứ Sapa mới hiểu hết ý nghĩa của công việc thầm lặng này.
Hình ảnh người lái xe không thể thay thế, là cầu nối giữa người họa sĩ, người kỹ sư và thanh niên. Là người yêu công việc, hoạt động trong nghề lái xe đã 30 năm nhưng bác vẫn cởi mở, trách nhiệm với công việc, nhạy cảm trước vẻ đẹp của thiên nhiên, con người. Cũng có những nhân vật xuất hiện gián tiếp. Đó chính là những nhà khoa học đang ngày đêm âm thầm, lặng lẽ làm việc, cống hiến sức mình cho Tổ quốc.
Mặc dù họ có những khác biệt trong cuộc sống nghề nghiệp, nhưng tất cả đều có một mục tiêu chung và hy vọng xây dựng lại đất nước sau chiến tranh. Như vậy, thông qua cốt truyện đơn giản, tác phẩm đã xây dựng nhân vật qua nhiều góc nhìn và miêu tả nhạy bén, thể hiện thành công hình ảnh vẻ đẹp của người lao động và tầm quan trọng của công việc thầm lặng.
