1. Em hãy đóng vai Đăm Săn kể lại chiến thắng Mtao Mxây:
Từ lâu, tù trưởng Mtao Mxây đã nổi tiếng cùng sự giàu có khắp trên vùng đất cao nguyên hùng vĩ này. Hắn đã sử dụng sự quyền lực của mình, và trong lúc tôi đi vắng, hắn đã cho đám đầy tớ đến cướp vợ tôi Hơ Nhị. Khi tôi vừa nghe tin, tôi liền vội vã giắt dao vào thắt lưng và tới tìm hắn.
Tuy nhiên, nhà Mtao Mxây rất lớn, với đầu sàn hiên đẽo hình mặt trăng và đầu cầu thang đẽo hình chim ngói. Cầu thang rộng bằng một lá chiếu, và người người nối đuôi nhau lên xuống mà không sợ chật. Tôi bắc tay lên miệng gọi to: “Mtao Mxây, mày xuống đây! Ta thách nhà ngươi đọ dao với ta đấy!”. Hắn nói vọng ra: “Ta không xuống đâu. Tay ta còn đang bận ôm vợ hai chúng ta ở trên nhà này cơ mà !”
Tôi tức giận thét lên: “Ngươi không xuống ư? Ta sẽ lấy cái sàn hiên của nhà ngươi bổ đôi, ta sẽ lấy cái cầu thang của nhà ngươi chẻ ra kéo lửa, ta hun cối nhà của ngươi cho mà xem!”. Mxây nghe vậy mới hắn đi ra, nhưng còn bắt tôi hứa rằng đừng đâm hẳn lúc hắn xuống cầu thang. Tôi cười nhạt bảo rằng đến con trâu trong chuồng của hắn tôi cũng chẳng thèm đâm nữa là.
Bà con trong buôn kéo đến xem rất đông. Mtao Mxây buộc phải ra mặt. Hắn mang cái khiên tròn như đầu cú, lưỡi gươm của hắn óng ánh bảy sắc cầu vồng. Trông hắn dữ tợn như một hung thần. Hắn đóng cái khố sọc gấp bỏ múi, mặc một cái ảo dày nút, đi từ nhà trong ra nhà ngoài, dáng tần ngần do dự, mỗi bước mỗi đắn đo giữa một đám đông mịt mù như sương sớm.
Tôi thách thức: “Ngươi múa trước đi!”. Hắn đáp: “Ngươi mới là người múa trước. Ta như gà làng mới mọc cựa kliê, như gà rừng mới mọc cựa êchăm chưa ai giẫm phải mà đã gãy mất cánh”. Tôi giục thêm lần nữa, Mtao Mxây rung khiên múa. Cái khiên của hắn kêu lạch xạch như quả mướp khô. Mặc cho hắn múa, tôi không nhúc nhích. Tôi khinh bỉ nói: “Ngươi múa một mình, múa kêu lạch xạch như quả mướp khô. Miếng múa ấy, ngươi học ai vậy? Ngươi múa chơi đấy phải không?”.
Mtao Mxây đáp: “Ta học ai à? Có cậu, ta học cậu. Có bác, ta học bác. Có thần Rồng, ta học thần Rồng”. Tôi khiêu khích: “Thế ư? Ta thì đâu có cậu mà học cậu, đâu có bác mà học bác! Chỉ có hai ta đây, ngươi múa đi ta xem nào!”. Mxây hùng hổ quát: “Thế ngươi không biết ta đây là một tướng đã quen đi đánh thiên hạ, bắt tù binh, đã quen xéo nát đất đai thiên hạ hay sao?”. Tôi chỉ thẳng vào mặt hắn : “Vậy thì ngươi hãy xem ta đây!” rồi vung khiên múa. Một lần xốc tới, tôi vượt qua một quả đồi. Một lần xốc tới nữa, tôi vượt một đồi lồ ô. Tôi chạy vun vút sang phía Đông, sang phía Tây. Còn Mtao Mxây thì bước cao bước thấp chạy hết bãi Tây lại sang bãi Đông. Hắn vung dao chém phập một nhát nhưng chỉ trúng cái chão cột trâu. Tôi chế giễu hắn: “Sao ngươi lại chém cái chão cột trâu? Còn khoe chân ta, ngươi dành làm gi?”.
Tôi được Hơ Nhị cho một miếng trầu để lấy lại sức, khi tôi nhai trầu, sức mạnh của tôi như đột nhiên tăng lên. Tôi đuổi theo Mxây, múa khiên và đâm hắn bằng cây giáo thần, nhưng không thủng được chiếc khiên của hắn. Ông Trời bảo tôi dùng một cái chày mòn để ném vào vành tai của hắn. Sau đó, hắn rơi xuống và van xin tha thứ. Tôi từ chối vì hắn đã cướp vợ tôi và đâm thủng đùi tôi trước đó.
Sau khi đâm hắn một nhát và cắt đầu của hắn trước khi bêu ra ngoài đường, tôi hỏi bà con xung quanh xem liệu họ có sẵn lòng theo tôi hay không. Được sự đồng ý của tất cả mọi người, tôi phát biểu với giọng điệu vui tươi: “Ơ nghìn chim sẻ, ơ vạn chim ngói! Ơ tất cả tôi tớ bằng này! Chúng ta hãy cùng nhau trở về làng nào!”. Đoàn người đông đúc ùn ùn kéo theo sau tôi đông như kiến tha mồi.
Từ đó, tôi trở thành tù trưởng giàu có và hùng mạnh nhất trong làng. Tôi đã tổ chức một bữa tiệc ăn mừng cùng dân làng linh đình để ăn uống, vui chơi và tham gia vào các hoạt động giải trí suốt cả mùa khô. Khi rượu đã nhạt và chén đã phai, khách mới lần lượt ra về. Tôi đã tiếp tục giữ vững thế lực của mình và trở thành một trong những nhân vật nổi tiếng và được ngưỡng mộ nhất trong làng.
2. Đóng vai Đăm Săn kể lại chiến thắng Mtao Mxây ngắn nhất:
Trên cao nguyên hùng vĩ đã từ rất lâu, tù trưởng Mtao Mxây được biết đến là một người giàu có và có quyền lực rộng khắp trong khu vực. Hắn có đám tay sai đầy đủ, sẵn sàng cướp bóc và phá hoại, và đã từng bắt giữ được vợ của tôi là Hơ Nhị khi tôi không có mặt.
Khi nghe tin, tôi đã nhanh chóng cầm dao và đi tìm hắn. Nhà của Mtao Mxây rất đẹp, với sân hiên được trang trí theo hình mặt trăng và cầu thang đẹp như một con chim ngói. Tôi đã gọi hắn xuống và thách đấu với tôi, nhưng hắn chỉ vọng lại rằng hắn không thể xuống vì vẫn đang ôm vợ trên tầng trên.
Tôi tức giận và đe dọa sẽ phá hủy nhà của hắn, nhưng hắn đã hứa sẽ xuống từ từ và chỉ mong tôi đừng tấn công hắn khi hắn đang xuống cầu thang. Cuối cùng, hắn đã phải xuống và đối diện với tôi và đám đông trong buôn, nhưng hắn vẫn còn rất sợ hãi và do dự trước sự đe dọa của tôi.
Tôi thách thức Mtao Mxây bằng cách nói: “Ngươi múa trước đi!”. Hắn đáp lại: “Ngươi mới là người múa trước. Ta như gà làng mới mọc cựa, như gà rừng mới mọc cựa, chưa ai giẫm phải mà đã gãy mất cánh”. Tôi cố gắng kích thích hắn thêm một lần nữa, và sau đó Mtao Mxây rung khiên múa. Cái khiên của hắn kêu lạch xạch như quả mướp khô. Mặc cho hắn múa, tôi không nhúc nhích. Tôi bật cười khinh bỉ và nói: “Ngươi múa một mình, khiên kêu lạch xạch như quả mướp khô. Miếng múa ấy, ngươi học ai vậy? Ngươi múa chơi đấy phải không?”.
Mtao Mxây cảm thấy tự ái và trả lời tôi: “Ta học ai à? Có cậu, ta học cậu. Có bác, ta học bác. Có thần Rồng, ta học thần Rồng”. Tôi tiếp tục khiêu khích hắn: “Thế à? Ta thì đâu có cậu để học cậu, đâu có bác để học bác! Chỉ có hai ta đây, ngươi múa đi ta sẽ xem nào!”. Mtao Mxây tỏ ra kiêu hãnh và quát lên: “Thế ngươi không biết ta là người dũng tướng đã từng đi đánh thiên hạ, bắt tù binh, đã quen xéo nát đất đai thiên hạ hay sao?”. Tôi chỉ thẳng vào mặt hắn và nói: “Vậy thì ngươi hãy xem ta đây!” rồi vung khiên múa. Tôi chạy nhanh và vượt qua một quả đồi sau đó là một đồi lồ ô. Tôi chạy vun vút sang phía đông, sang phía tây. Còn Mtao Mxây thì bước cao bước thấp chạy hết bãi tây lại sang bãi đông. Hắn vung dao chém phập một nhát nhưng lại trúng cái chão cột trâu. Tôi chế giễu hắn: “Sao ngươi lại chém cái chân cột trâu? Còn khoeo chân ta, ngươi dành làm gì?”.
Tôi nhận được miếng trầu từ Hơ Nhị và đuổi theo Mtao Mxây. Chúng tôi chạy nước kiệu và cây cối chết rụi. Tôi đâm Mtao Mxây bằng cây giáo thần, nhưng không thủng. Ông Trời tư vấn cho tôi ném một cái chày mòn vào vành tai của hắn. Tôi ném trúng và khiên của Mtao Mxây rơi. Hắn chạy vòng quanh chuồng lợn và chuồng trâu, nhưng tôi phá tan chúng. Cuối cùng, hắn ngã xuống.
Tôi cảm thấy rất tức giận khi thấy Mtao Mxây cướp vợ của tôi và đâm vào đùi tôi. Hắn đã lạy van rối rít xin tha cho hắn và hứa rằng sẽ cúng trâu và cầu phúc cho tôi. Tuy nhiên, tôi không thể chấp nhận điều đó và quyết định đòi lại công bằng cho mình.
Tôi đã cắt đầu của Mtao Mxây và bêu ra ngoài đường. Tôi đã hỏi bà con trong buôn làng xem ai muốn đi theo tôi. Rất nhiều người đã đồng ý và tôi hô to rằng chúng ta sẽ ra về cùng nhau. Đoàn người đông đúc ùn ùn kéo theo sau tôi như kiến tha mồi.
Từ đó, tôi trở thành tù trưởng giàu có nhất và hùng mạnh nhất. Tôi mở các tiệc tùng linh đình và mời đám đông tham gia ăn uống và vui chơi suốt cả mùa khô. Tất cả mọi người đều cảm thấy hạnh phúc và sung sướng. Chỉ khi rượu đã nhạt, chè đã phai thì khách mới lần lượt rời đi về nhà của mình.
3. Đôi nét về tác phẩm Chiến thắng Mtao Mxây:
Chiến thắng Mtao Mxây là một trong những tác phẩm văn học lớn của nhà văn Nam Cao. Tác phẩm này được viết vào năm 1944 và là một trong những tác phẩm đầu tiên của ông trong thời kỳ chiến tranh.
Tác phẩm được chia thành ba phần để diễn tả các sự kiện chính. Phần đầu tiên mô tả trận đánh giữa hai tù trưởng, trong khi phần thứ hai tập trung vào Đăm Săn cùng nô lệ của mình sau khi chiến thắng. Phần thứ ba tập trung vào cảnh Đăm Săn ăn mừng chiến thắng.
3.1. Bố cục (3 phần):
Phần 1 (Từ đầu đến “cắt đầu Mtao Mxây đem bêu ngoài đường”): Trận đánh giữa hai tù trưởng. Trong phần này, độc giả được giới thiệu với các tù trưởng và những rắc rối mà họ đang đối mặt. Đặc biệt, câu chuyện xoay quanh cuộc đấu tranh giữa Đăm Săn và hai tù trưởng Kên Kên và Sắt.
Phần 2 (Tiếp đến “Họ đến bãi ngoài làng, rồi vào làng”): Đăm Săn cùng nô lệ ra về sau chiến thắng. Trong phần này, độc giả được tìm hiểu thêm về cuộc sống của Đăm Săn sau khi chiến thắng và cách anh ấy xử lý các tình huống khó khăn mà anh ấy gặp phải. Nói chung, phần này là một mô tả chi tiết về cuộc sống của Đăm Săn và những người trong bộ tộc của anh.
Phần 3 (Còn lại): Cảnh Đăm Săn ăn mừng chiến thắng. Phần cuối cùng của tác phẩm tập trung vào cảnh Đăm Săn ăn mừng chiến thắng và tổ chức tiệc tùng để tôn vinh thành tích của mình và các nô lệ đã giúp anh chiến thắng.
3.2. Tóm tắt:
Chiến thắng Mtao Mxây được đặt trong bối cảnh cuộc sống của Đăm Săn, một tù trưởng giàu có và uy danh lừng lẫy. Sau khi các tù trưởng Kên Kên và Sắt lừa lúc Đăm Săn cùng các nô lệ lên rẫy, ra sông lao động sản xuất đã kéo người tới cướp phá buôn làng của chàng và bắt Hơ Nhị về làm vợ, Đăm Săn đã tổ chức hai trận đánh trả và chiến thắng, vừa giúp anh cứu được vợ lại vừa sáp nhập được đất đai của cải của kẻ địch khiến cho oai danh của chàng càng lừng lẫy, bộ tộc càng giàu có và đông đúc hơn.
Tác phẩm Chiến thắng Mtao Mxây có thể được xem như một bức tranh về cuộc sống của người dân tộc thiểu số và những cố gắng của họ trong việc giành lại đất đai và độc lập. Tác phẩm là một tài liệu văn học quý giá và đáng đọc, đặc biệt là đối với những ai quan tâm đến lịch sử và văn hóa của Việt Nam.
4. Giá trị nội dung:
Trong đoạn trích này, tác giả miêu tả về nhân vật Đăm Săn với một cách rất tinh tế. Nhân vật Đăm Săn được miêu tả là một người anh hùng có sức mạnh phi thường, đồng thời cũng là một người trọng danh dự, gắn bó với hạnh phúc gia đình và thiết tha với cuộc sống bình yên, phồn vinh của thị tộc. Từ đó, vẻ đẹp của người anh hùng này được tôn vinh và xứng đáng là người anh hùng mang tầm vóc sử thi của dân tộc Ê-đê thời cổ đại.
Bên cạnh đó, đoạn trích này còn truyền đạt một thông điệp sâu sắc về giá trị của sự dũng cảm và lòng trung thành trước gia đình, đất nước và nhân dân. Nhân vật Đăm Săn được miêu tả như một hình mẫu cho sự trung thành và sự dũng cảm, giúp độc giả thấu hiểu và đồng cảm với những giá trị đó.
5. Giá trị nghệ thuật:
Nghệ thuật kể chuyện trong đoạn trích này được thể hiện một cách tinh tế và chân thực. Tác giả sử dụng ngôn ngữ một cách linh hoạt và tinh tế, hướng tới nhiều đối tượng người đọc khác nhau. Ngôn ngữ trong truyện được khai thác ở nhiều góc độ khác nhau, giúp độc giả có thể trải nghiệm câu chuyện một cách trọn vẹn và sinh động hơn.
Điểm đáng chú ý trong nghệ thuật kể chuyện trong đoạn trích này là sự kết hợp tinh tế giữa ngôn ngữ kể và tả của người dẫn truyện và ngôn ngữ đối thoại của các nhân vật trong truyện. Nhờ đó, câu chuyện trở nên chân thực và hấp dẫn hơn, giúp độc giả có thể tưởng tượng và cảm nhận được một cách chi tiết hơn về câu chuyện.
Ngoài ra, ngôn ngữ trong truyện còn rất giàu âm thanh và hình ảnh, giúp độc giả có thể trải nghiệm cảm xúc một cách trọn vẹn hơn. Sự xen lẫn giữa các phần tả và kể chuyện giúp câu chuyện trở nên sinh động và hấp dẫn hơn, giúp độc giả có thể tưởng tượng và cảm nhận được một cách chi tiết hơn về câu chuyện.
Tóm lại, đoạn trích này mang lại giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật đáng kinh ngạc. Các giá trị đó đã giúp câu chuyện trở nên sinh động và hấp dẫn hơn, cũng như truyền tải được những thông điệp sâu sắc về sự trung thành, dũng cảm và lòng yêu nước.
