1. Bộ đề đọc hiểu Chiếc thuyền ngoài xa có đáp án có chọn lọc:
1.1. Câu hỏi của đề:
Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:
Lúc bấy giờ trời đầy mù từ ngoài biển bay vào. Lại lác đác mấy hạt mưa. Tôi rúc vào bên bánh xích của một chiếc xe tang để tránh mưa, đang lúi húi thay phim, lúc ngẩng lên thấy một chuyện hơi lạ: một chiếc thuyền lưới vó mà tôi đoán là trong nhóm đánh cá ban nãy đang chèo thẳng vào trước mặt tôi.
Có lẽ suốt một đời cầm máy ảnh chưa bao giờ tôi được thấy một cảnh “đắt” trời cho đến như vậy: trước mặt tôi là một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ. Mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào. Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc mui khum khum, đang hướng mặt vào bờ. Tất cả khung cảnh ấy nhìn qua những cái mắt lưới và tấm lưới nằm giữa hai chiếc gọng vó hiện ra dưới một hình thù y hệt cánh một con dơi, toàn bộ khung cảnh từ đường nét đến ánh sáng đều hài hòa và đẹp, một vẻ đẹp thực đơn giản và toàn bích khiến đứng trước nó tôi trở nên bối rối, trong trái tim như có cái gì bóp thắt vào. Chẳng biết ai đó lần đầu đã phát hiện ra bản thân cái đẹp chính là đạo đức? Trong giây phút bối rối tôi tưởng chính mình vừa khám phá thấy cái chân lí của sự toàn thiện, khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn.
(Ngữ văn 12, Tập hai, NXB Giáo dục, 2008, tr.70-71)
Câu 1: Đoạn trích trên được trích từ tác phẩm nào? Của ai? Giới thiệu vài nét về tác giả đó.
Câu 2: Hãy nêu hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm đó.
Câu 3: Nêu chủ đề của đoạn trích.
Câu 4: Các phương thức biểu đạt trong đoạn trích đã kết hợp với nhau như thế nào?
Câu 5: “Vẻ đẹp của bức tranh được thu vào trong chiếc máy ảnh của người nghệ sĩ được bao phủ bởi bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào.”
Nêu cảm nhận của anh/chị về chi tiết này.
Câu 6: Vẻ đẹp của “chiếc thuyền ngoài xa” đã khiến nghệ sĩ nhiếp ảnh phát hiện ra điều gì?
1.2. Lời giải:
Câu 1: Nguyễn Minh Châu (1930 – 1989); quê gốc Nghệ An là người luôn quan tâm đến số phận con người, trách nhiệm của người cầm bút; nhiệt tình, tài năng, dũng cảm; viết bằng những ca từ hùng tráng và lãng mạn trước những năm 1980; Sau những năm 1980, ông hứng khởi những câu hỏi về đạo đức xã hội, triết lý sống; là người tiên phong ưu tú, tài ba; được giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học năm 2000.
Câu 2: Hoàn cảnh phù hợp: 1983 – Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước kết thúc vẻ vang vào năm 1975, dư âm để lại có thể còn vài năm. Thông thường, khi chiến tranh quay trở lại, các vấn đề của nhân loại thời đó lại được quan tâm. Tác phẩm mang xu hướng chung của văn học thời đổi mới: hướng nội, đi sâu khai thác số phận cá nhân và thân phận con người trong cuộc sống đời thường muôn màu muôn vẻ.
Câu 3: Chủ đề trong đoạn trích: Phát hiện của Phùng- một nhiếp ảnh gia về một vẻ đẹp, một khung cảnh thật đơn giản nhưng toàn bích.
Câu 4: Đoạn trích là sự kết hợp của ba yếu tố tự sự, miêu tả và biểu cảm:
– Tự sự: Đoạn trích được kể theo ngôi thứ nhất – tôi – người thợ ảnh đã “phục kích” để “chộp” được một cảnh thật mãn nhãn. Tôi tìm thấy vẻ đẹp thiên đường trong biển dưỡng mờ.
– Miêu tả: Vẻ đẹp lãng mạn, giản dị và vẹn toàn của toàn bộ bức tranh được miêu tả tỉ mỉ từ hình ảnh, màu sắc, đường nét, sự hài hòa giữa thiên nhiên với con người…
– Biểu cảm: Nhân vật không giấu được cảm xúc khi chứng kiến một thoáng thơ ngây trong hồn tôi. Cảm xúc của từng nhân vật được thể hiện rõ nét qua lời văn đầy tâm huyết.
Câu 5: Vẻ đẹp của bức tranh được chụp bởi máy ảnh của họa sĩ:
– Trước hết đây là một chi tiết đẹp của bức tranh, đẹp đến xao xuyến, hòa quyện với thiên nhiên, đẹp với những gam màu lãng mạn và đẹp, ảo diệu do sương mù mang lại.
– Nhưng cũng có sự biệt lập che khuất cái nhìn xa xăm của người nghệ sĩ đối với con thuyền. Chính vì thế mà nhân vật tôi chỉ thấy được vẻ đẹp của bức tranh khi con thuyền chạm mũi làn sương trắng sữa hơi hồng hồng vì nắng, còn tôi thì vẫn không nhìn rõ. Tôi không nhìn thấy con thuyền nhiều như nó vốn có (tất nhiên nhìn thấy con thuyền sẽ không mang lại được vẻ đẹp đó).
Câu 6: Vẻ đẹp của “chiếc thuyền ngoài xa” đã đưa người nghệ sĩ đến tận cùng vẻ đẹp của cái thiện cái mỹ để thấy tâm hồn mình được gột rửa, thanh khiết trở nên thật trong sáng, tinh khiết dưới tác động của cái đẹp hài hòa. , sự lãng mạn của cuộc sống. Khám phá của ông có thể được gọi là một khám phá nghệ thuật đầy chất thơ, giống như một bức tranh mực cổ của một nghệ sĩ – một sự thể hiện tuyệt vời của giai điệu
2. Bộ đề đọc hiểu Chiếc thuyền ngoài xa có đáp án phổ biến nhất:
2.1. Câu hỏi của đề:
Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:
“Lão đàn ông lập tức trở nên hùng hổ, mặt đỏ gay, lão rút trong người ra một chiếc thắt lưng của lính ngụy ngày xưa, có vẻ như những điều phải nói với nhau họ đã nói hết, chẳng nói chẳng rằng lão trút cơn giận như lửa cháy bằng cách dùng chiếc thắt lưng quật tới tấp vào lưng người đàn bà, lão vừa đánh vừa thở hồng hộc, hai hàm răng nghiến ken két, cứ mối nhát quất xuống lão lại nguyền rủa bằng cái giọng rên rỉ đau đớn : Mày chết đi cho ông nhờ. Chúng mày chết hết đi cho ông nhờ !
Người đàn bà với một vẻ cam chịu đầy nhẫn nhục, không hề kêu một tiếng, không chống trả, cũng không tìm cách chạy trốn.
Tất cả mọi việc xảy đến khiến tôi kinh ngạc đến mức, trong mấy phút đầu, tôi cứ đứng há mồm ra mà nhìn. Thế rồi chẳng biết từ bao giờ, tôi đã vứt chiếc máy ảnh xuống đất chạy nhào tới.” (Trích Chiếc thuyền ngoài xa – Nguyễn Minh Châu)
Câu 1: Nêu những ý chính của đoạn văn trên?
Câu 2: Xác định những phương thức biểu đạt trong đoạn văn trên?
Câu 3: Viết một đoạn văn ngắn trình bày suy nghĩ của anh (chị) về tâm trạng và hành động của nhân vật xưng tôi trong đoạn văn ?
2.2. Lời giải:
Câu 1: (1 điểm)
Người đàn ông đánh đập dã man người phụ nữ.
Người phụ nữ kiên cường nhẫn nhịn.
Tâm trạng cùng với hành động của nhân vật tôi.
Câu 2: (1 điểm)
Gồm có những phương thức biểu đạt :
– Tự sự : nói lại những sự việc mà nhân vật tôi đã chứng kiến.
– Miêu tả : gồm hành độngvà tâm trạng của các nhân vật.
– Biểu cảm : bộc lộ được cảm xúc của các nhân vật.
Câu 3: (1 điểm)
– Sự bất ngờ vì sự việc xảy ra quá đột ngột, ngoài sức tưởng tượng của nghệ sĩ Phùng.
– Hành động sinh ra từ tình yêu thương con người của người nghệ sĩ.
(Lưu ý: Đối với câu 1 và 2, thí sinh có thể viết đoạn văn hoặc diễn đạt ý bằng gạch đầu dòng; đối với câu 3, thí sinh phải viết trọn vẹn một đoạn văn mới được điểm tối đa).
3. Bộ đề đọc hiểu Chiếc thuyền ngoài xa có đáp án hay nhất:
3.1. Câu hỏi của đề:
Trong truyện ngắn « Chiếc thuyền ngoài xa » của Nguyễn Minh Châu có đoạn :
« Lát sau mụ lại mới nói tiếp :
Mong các chú cách mạng thông cảm cho, đám đàn bà hàng chài ở thuyền chúng tôi cần phải có người đàn ông để chèo chống khi phong ba, để cùng làm ăn nuôi nấng đặng một sắp con nhà nào cũng trên dưới chục đứa. Ông trời sinh ra người đàn bà là để đẻ con, rồi nuôi con cho đến khi khôn lớn cho nên phải gánh lấy cái khổ. Đàn bà ở thuyền chúng tôi phải sống cho con chứ không thể sống cho mình như ở trên đất được ! Mong các chú lượng tình cho cái sự lạc hậu. Các chú đừng bắt tôi bỏ nó ! Lần đầu tiên trên khuôn mặt xấu xí của mụ chợt ửng sáng lên như một nụ cười – vả lại, ở trên chiếc thuyền cũng có lúc vợ chồng con cái chúng tôi sống hòa thuận, vui vẻ. »
(Ngữ văn 12, Tập 2, NXB Giáo dục Việt Nam, 2013, trang 76)
Phân tích phẩm chất của người đàn bà trong đoạn trích trên. Từ đó, trình bày suy nghĩ của anh/ chị về đức hy sinh của người phụ nữ Việt Nam trong cuộc sống hiện nay.
3.2. Lời giải:
Câu 1: Phân tích phẩm chất của người đàn bà hàng chài :
– Giới thiệu đôi nét về tác giả, tác phẩm và đoạn trích.
– Phân tích phẩm hạnh của người đàn bà làng chài :
+ Thấu hiểu lẽ đời, thông cảm với vợ, nhận ra vai trò quan trọng nhất của người đàn ông trong gia đình và trách nhiệm của người phụ nữ.
+ Tình yêu thương con cái vô bờ.
+ Biết dành dụm của cải ít ỏi cả đời để giữ con thuyền gia đình trước bờ vực chia ly.
– Đánh giá: Hình ảnh người phụ nữ yêu chồng, thương con; để hiểu chân lý của sự bao dung và vị tha của cuộc sống và sự hy sinh dồi dào.
Câu 2: Thí sinh bày tỏ suy nghĩ về chủ đề: Phẩm chất, đức hy sinh của người phụ nữ Việt Nam trong cuộc sống hiện đại. Thí sinh nêu được những điểm sau:
– Khẳng định lòng thủy chung là một trong những phẩm chất tốt đẹp, cao quý của người phụ nữ Việt Nam.
– Đức hy sinh đó thể hiện cụ thể ở điểm nào.
– Thái độ: khen ngợi, tôn trọng, học tập.
