Ô nhiễm không khí hiện nay đã sinh ra bụi mịn PM2.5 chính là một trong các nguyên nhân gây hại lớn đến sức khỏe của con người. Nhưng Bụi mịn PM2.5 là gì? Có mức gây hại đến thế nào thì hãy cùng Thiết Bị Panasonic tìm hiểu trong bài viết về loại bụi nguy hiểm này nhé!.
Bạn có thể đã nghe nói về bụi mịn PM2.5, hoặc PM 2.5, trên các báo cáo chất lượng không khí gần đây và thậm chí các báo cáo sức khỏe toàn cầu. Bụi mịn khác nhiều so với bụi truyền thống mà chúng ta thấy xung quanh nhà của chúng ta, và sự hiện diện ngày càng tăng trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta có thể gây ra mối đe dọa nghiêm trọng cho sức khỏe của chúng ta. Để có được thông tin đầy đủ nhất, mời bạn theo dõi nội dung sau đây.
Bụi mịn PM2.5 là gì?
Bụi mịn PM2.5 là là vật chất hạt có thể được tìm thấy trong không khí cực kỳ nhỏ – một hạt duy nhất có đường kính dưới 2,5 micromet, có nghĩa là bạn có thể dễ dàng lắp 30 hạt bụi mịn trên chiều rộng của một sợi tóc. Kích thước bụi mịn làm cho nó thực tế vô hình; nó chỉ có thể được phát hiện bằng kính hiển vi điện tử.
Hạt bụi mịn PM2.5 là một chất gây ô nhiễm không khí là mối quan tâm đối với sức khỏe của mọi người khi mức độ trong không khí cao. PM2.5 là những hạt nhỏ trong không khí làm giảm tầm nhìn và khiến không khí xuất hiện mờ khi mức độ tăng cao.
Tại sao bụi mịn PM2.5 lại có hại?
Mặc dù nó có thể nhỏ, bụi mịn PM2.5 không nên bị đánh giá thấp – trên thực tế, kích thước của nó là những gì làm cho nó ghê gớm hơn. Không giống như các hạt bụi lớn hơn (và dễ nhìn thấy hơn), PM2.5 có thể bỏ qua mũi và cổ họng của bạn và được hấp thụ bởi phổi và máu của bạn, dẫn đến một loạt các ảnh hưởng sức khỏe.
Tiếp xúc với bụi mịn PM2.5 có thể có ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, và đã được biết là dẫn đến ho, tức ngực, khó thở, kích thích mắt / mũi / họng, và có thể gây ra hen suyễn, viêm phế quản và các vấn đề hô hấp khác. Các nghiên cứu khoa học cũng đã liên kết tiếp xúc với tăng nguy cơ đau tim, đột quỵ, một số bệnh ung thư và dị tật bẩm sinh.
Bụi PM2.5 đặc biệt nguy hiểm đối với những người mắc bệnh tim và phổi, người lớn tuổi và trẻ em, nhưng nó cũng đã được chứng minh là ảnh hưởng đến những người khỏe mạnh.
Xem thêm bài viết: Thành phần của không khí?
Nhiều nghiên cứu sức khỏe đã phát hiện ra rằng số lượng hạt Bụi mịn PM2.5 cao hơn trong không khí có thể tương quan với các tác động tiêu cực đến sức khỏe gia tăng, bao gồm tăng tỷ lệ mắc bệnh hô hấp, làm trầm trọng thêm các triệu chứng bệnh hô hấp và ảnh hưởng tim mạch có thể dẫn đến đau tim và tử vong.
Bụi mịn PM2.5 có thể có tác động sâu rộng và lâu dài vì cách các hạt này tương tác với cơ thể khi chúng xâm nhập vào phổi, “đi qua quá trình lọc lông mũi, đến cuối đường hô hấp với luồng không khí và tích tụ ở đó bằng cách khuếch tán, và làm hỏng các bộ phận khác của cơ thể thông qua trao đổi không khí trong phổi”. [Yu-Fei et al., 2016]. Điều làm cho Bụi mịn PM2.5 đặc biệt nguy hiểm là rất khó để trục xuất ra khỏi cơ thể của bạn, điều này chứng tỏ phòng ngừa là giải pháp lý tưởng. Ngược lại, PM 10 có thể bị trục xuất thông qua ho và hắt hơi, ví dụ. Bụi mịn PM2.5 không thể.
Một nghiên cứu năm 2010 cho thấy, “Tiếp xúc với Bụi mịn PM2.5 … trong vài giờ đến vài tuần có thể gây ra tỷ lệ tử vong liên quan đến bệnh tim mạch và các sự kiện không gây tử vong; Tiếp xúc lâu dài (ví dụ: một vài năm) làm tăng nguy cơ tử vong do tim mạch đến một mức độ thậm chí còn lớn hơn so với phơi nhiễm trong một vài ngày và làm giảm tuổi thọ … vài tháng đến vài năm.” [Brook et al., 2010].
Theo CDC, trong khi ô nhiễm hạt có hại cho tất cả mọi người, một số quần thể nhất định có nguy cơ cao hơn những người khác. Bất cứ ai mắc bệnh tim hoặc phổi, người già, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ đều bị ảnh hưởng nghiêm trọng hơn từ các hạt này. Những người mắc bệnh tim có thể gặp các triệu chứng ngay lập tức khi tiếp xúc với nồng độ Bụi mịn PM2.5 cao.
Xem thêm: Giá máy lọc không khí Panasonic
Nguyên nhân gây ra bụi PM2.5 là gì?
Có các nguồn hạt mịn PM2.5 ngoài trời và trong nhà. Bên ngoài, các hạt mịn PM2.5 chủ yếu đến từ xe hơi, xe tải, xe buýt và xe địa hình (ví dụ: thiết bị xây dựng, xe trượt tuyết, đầu máy xe lửa), các hoạt động khác liên quan đến việc đốt nhiên liệu như gỗ, dầu sưởi ấm hoặc than đá và các nguồn tự nhiên như cháy rừng và cỏ.
Các hạt mịn PM2.5 cũng hình thành từ phản ứng của khí hoặc giọt trong khí quyển từ các nguồn như nhà máy điện. Những phản ứng hóa học này có thể xảy ra hàng dặm từ nguồn phát thải ban đầu. Ở TPHCM, một số hạt mịn được đo trong không khí được mang theo gió từ các tỉnh và thành phố lân cận. Bởi vì các hạt mịn có thể được mang theo khoảng cách xa từ nguồn của chúng, các sự kiện như cháy rừng hoặc phun trào núi lửa có thể làm tăng nồng độ hạt mịn hàng trăm dặm từ sự kiện này.
PM2.5 cũng được tạo ra bởi các hoạt động trong nhà phổ biến. Một số nguồn hạt mịn trong nhà là khói thuốc lá, nấu ăn (ví dụ: chiên, xào và nướng), đốt nến hoặc đèn dầu, và vận hành lò sưởi và lò sưởi không gian đốt nhiên liệu (ví dụ: lò sưởi dầu hỏa).
Có 2 nguồn bụi mịn PM2.5 chính là chính và phụ:
Nguồn chính
- Carbon dioxide (CO2): Đây là một chất nguy hiểm, là nguyên nhân chính dẫn đến hiệu ứng nhà kính, biến đổi khí hậu, làm ấm trái đất.
- Sulful Dioxide (SO2): Là một chất được hình thành trong quá trình sản xuất, công nghiệp và khai thác dầu. Chúng gây ô nhiễm không khí, ảnh hưởng đến sức khỏe của con người và động vật và thực vật, tạo ra mưa axit. Nếu hít phải nhiều sulful dioxide hơn, cơ thể sẽ tăng nhịp thở, khó thở, ở một số người nó sẽ dẫn đến tử vong.
- Nitơ oxit: Đây là nguyên nhân chính gây ô nhiễm không khí, trong một số trường hợp cũng gây ngộ độc. Nếu bạn thường xuyên hít phải NO2, bạn có thể phát triển các bệnh về phổi, hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, ung thư phổi…
- Carbon Monoxide (CO): CO là một loại khí không màu, không mùi, chủ yếu được thải ra từ các phương tiện giao thông. Chúng làm giảm oxy trong máu, làm tổn thương hệ thần kinh. Ngộ độc do CO có thể gây đau đầu, buồn nôn, thậm chí mất ý thức và quan trọng nhất là tử vong.
- Các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOC): Chất này được sản xuất trong quá trình đốt nhiên liệu, thuốc lá. Ngoài ra, VOC cũng có thể được hình thành trong sơn, keo, chất tạo mùi, phụ gia, chất tẩy rửa, đồ nội thất bằng gỗ công nghiệp… Chất này thường gây ô nhiễm không khí trong nhà, ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thần kinh, gây ra bệnh phổi, hen suyễn và cũng là một trong những nguyên nhân gây ung thư.
- Bụi mịn (PM): là một loại bụi lơ lửng trong không khí, nhỏ hơn 10 micromet (PM10) và các hạt nhỏ hơn 3 micromet (PM2.5) không thể nhìn thấy bằng mắt thường. Chúng xâm nhập vào cơ thể con người, đặc biệt là phổi và tim gây ra bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, suy tim và đột quỵ.
- Chì, thủy ngân và các hợp chất của chúng
- Chlorofluoro Carbons (CFC): Chất này thường được phát ra từ điều hòa không khí, tủ lạnh… Chất này, khi được giải phóng vào không khí, sẽ tác động với một số độc tố khác làm thủng tầng ozone. Tia cực tím sẽ đi qua lỗ hổng trong tầng ozone đến bề mặt Trái đất. Đây là nguyên nhân gây ung thư da, các bệnh về mắt ở người và động vật và cây trồng bị phá hủy.
- Amoniac (NH3): là một chất phát sinh trong quá trình canh tác và sản xuất nông nghiệp. Chúng ăn mòn, độc hại và có thể gây hại cho người và đồ vật.
- Mùi hôi thối, độc hại từ chất thải, nước thải công nghiệp, nước thải sinh hoạt hàng ngày.
- Chất phóng xạ: Thường bắt nguồn từ chiến tranh, thử nghiệm hạt nhân…
Nguồn phụ
Khi các nguồn bụi chính bị lơ lửng trong không khí, chúng phản ứng hóa học với thiên nhiên để tạo ra một chất mới, được gọi là nguồn thứ cấp.
- Khói: Một từ mô tả một chất ô nhiễm trông giống như sự kết hợp của khói hoặc sương mù. Tình trạng này rất phổ biến ở Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh và chủ yếu đến từ khí thải xe cộ và công nghiệp.
- Ozone bề mặt (O3) được hình thành từ sự kết hợp của NOx và VOC, là một phần của khói.
- Peroxyacetyl nitra (C2H3NO5): được hình thành tương tự từ NOx và VOC.
Bụi PM2.5 ảnh hướng đến sức khỏe như thế nào?
Theo khuyến cáo của WHO thì bụi mịn PM2.5 chính là tác nhân gây hại lớn nhất đến sức khỏe của con người. Bụi mịn PM2.5 sẽ xâm nhập vào các tế bào của cơ thể thông qua đường máu, từ đó phá hủy đi những cơ chế miễn dịch. Gây nên nhiều bệnh mãn tính về phổi, não hay tim,…
- Các hạt trong phạm vi kích thước PM2.5 có thể đi sâu vào đường hô hấp, đến phổi. Tiếp xúc với các hạt bụi mịn PM2.5 có thể gây ảnh hưởng sức khỏe ngắn hạn như kích ứng mắt, mũi, cổ họng và phổi, ho, hắt hơi, sổ mũi và khó thở.
- Tiếp xúc với các hạt bụi mịn PM2.5 cũng có thể ảnh hưởng đến chức năng phổi và làm trầm trọng thêm các tình trạng y tế như hen suyễn và bệnh tim.
- Các nghiên cứu khoa học đã liên kết sự gia tăng phơi nhiễm bụi mịn PM2.5 hàng ngày với tăng nhập viện hô hấp và tim mạch, thăm khoa cấp cứu và tử vong. C
- ác nghiên cứu cũng cho thấy rằng tiếp xúc lâu dài với các hạt bụi mịn có thể liên quan đến tăng tỷ lệ viêm phế quản mãn tính, giảm chức năng phổi và tăng tỷ lệ tử vong do ung thư phổi và bệnh tim. Những người có vấn đề về hô hấp và tim, trẻ em và người già có thể đặc biệt nhạy cảm với bụi mịn PM2.5.
Tác động của bụi mịn PM2.5 đến thế giới
Ảnh hưởng sức khỏe của bụi mịn PM2.5 đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến dân số của các khu vực khác nhau trên thế giới – WHO ước tính rằng ô nhiễm không khí “giết chết khoảng 7 triệu người trên toàn thế giới mỗi năm” và dữ liệu của họ “cho thấy 9 trong số 10 người hít thở không khí có chứa hàm lượng chất ô nhiễm cao”.
Đặc biệt, các nước châu Á đã phải chịu đựng nghiêm trọng từ ô nhiễm liên quan đến bụi mịn PM2.5. Từ năm 1990 đến năm 2010, tỷ lệ tử vong do bụi mịn PM2.5 ước tính ở Đông và Nam Á “tăng lần lượt 21% và 85% “. (Wang et al., 2016).
Sự gia tăng đáng kể này đã được thúc đẩy bởi sự gia tăng dân số và di cư được thúc đẩy bởi các lực lượng kinh tế, cũng như kiểm soát ô nhiễm không khí tương đối ít hơn và thực thi lỏng lẻo.
Ấn Độ đặc biệt bị ảnh hưởng. Financial Times đã đối chiếu dữ liệu vệ tinh của NASA liên quan đến bụi mịn PM2.5 và phát hiện ra rằng “hơn 4 trong 10 người Ấn Độ tiếp xúc với giới hạn an toàn gấp 5 lần giới hạn an toàn của vật chất hạt trong không khí mà họ hít thở”. Delhi, đặc biệt, đã trở nên nổi tiếng với mùa cháy mùa vào tháng 11, khi “bầu trời mờ ảo là một sự xuất hiện phổ biến” và gió lan rộng một “dòng sông khói trên phần lớn đồng bằng Indo-Gangetic”. Khói mù đã “đẩy mức độ hạt bụi mịn PM2.5 lên mức nguy hiểm ở Delhi, theo dữ liệu thu thập được tại Đại sứ quán Mỹ”.
Trong khi đó, Hàn Quốc cũng đang phải đối mặt với các vấn đề ô nhiễm không khí do sự gần gũi với Trung Quốc, cũng như hoạt động công nghiệp và con người trong biên giới của chính mình. Theo NPR, “chỉ số chất lượng không khí của Seoul được coi là không lành mạnh đối với các nhóm dân số nhạy cảm (như trẻ em, người già và những người có tình trạng hô hấp hiện có) trong 78 ngày” vào năm 2016 – một tình trạng đã trở nên trầm trọng hơn do Hàn Quốc tiếp tục phụ thuộc vào các nhà máy nhiệt điện than.
Tình trạng này trái ngược hoàn toàn với các điều kiện ở châu Âu và Bắc Mỹ, nơi, trong hai thập kỷ qua, “mối tương quan giữa dân số và bụi mịn PM2.5 đã trở nên yếu hơn do kiểm soát ô nhiễm không khí nhưng mạnh hơn ở Đông Á do chất lượng không khí xấu đi”.
Sau những phát triển này, các chuyên gia đã kết luận rằng thực hiện các bước tích cực để giảm các nguồn “PM chính” “dường như là cách hiệu quả nhất để tăng lợi ích sức khỏe (tức là giảm tỷ lệ tử vong lớn nhất trên mỗi đơn vị phát thải)” (Wang et al., 2017).
Có tiêu chuẩn chất lượng không khí cho bụi mịn PM2.5 trong không khí ngoài trời không?
Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA) đã thiết lập Các tiêu chuẩn chất lượng không khí xung quanh quốc gia cho bụi mịn PM2.5 vào năm 1997 và sửa đổi chúng vào năm 2006 và 2012. Các tiêu chuẩn không khí xung quanh quốc gia được thiết lập để bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Tiêu chuẩn ngắn hạn (trung bình 24 giờ hoặc hàng ngày) là 35 microgam trên một mét khối không khí (μg/m3) và tiêu chuẩn dài hạn (trung bình hàng năm) là 12μg/m3. Microgram là một đơn vị trọng lượng. Có một triệu microgam trong một gram, và một pound tương đương với khoảng 450 gram.
Các quy định của EPA chia chất lượng không khí thành nhiều loại khác nhau, dựa trên số lượng microgam của một loại chất ô nhiễm nhất định trên một mét khối không khí (μg/m3). Mỗi loại chất gây ô nhiễm có các “điểm ngắt” riêng biệt được chia cho μg/m3, với bụi mịn PM2.5 và PM 10 có các loại riêng. Dưới đây là các danh mục cho bụi mịn PM2.5.
- Nguy hiểm: 350,4 μg/m3. Chất lượng không khí kém này hầu như không bao giờ xảy ra ở Hoa Kỳ trong một khu vực rộng lớn, mặc dù nó có thể xảy ra trực tiếp theo gió từ cháy rừng hoặc trong một sự kiện khói bụi lớn. Mọi người cần thực hiện các biện pháp bảo vệ nếu chất lượng không khí vượt quá mức “nguy hiểm”, đặc biệt là các nhóm có nguy cơ là người lớn tuổi, có con hoặc bị bệnh tim hoặc phổi. AirNow khuyên bạn nên hỏi bác sĩ của bạn nếu rời khỏi khu vực bị ô nhiễm hoặc di chuyển đến một địa điểm khác sẽ là hành động tốt nhất.
- Rất không lành mạnh: 250,4 μg/m3. Vẫn còn hiếm, nhưng có thể xảy ra trong mùa cháy rừng hoặc ở các khu vực đô thị vào những ngày nóng, không có gió; Mọi người nên tránh hoạt động ngoài trời ở cấp độ này.
- Không lành mạnh: 150,4 μg/m3. Ở mức độ ô nhiễm bụi mịn PM2.5 này, thời gian ở ngoài trời nên được hạn chế, hoạt động ngoài trời bị hạn chế và cửa sổ đóng lại.
- Không lành mạnh cho các nhóm nhạy cảm: 55,4 μg/m3. Bất cứ ai bị hen suyễn hoặc các vấn đề hô hấp khác hoặc bệnh tim mạch nên hạn chế thời gian ngoài trời và giảm hoạt động ngoài trời.
- Trung bình: 35,4 μg/m3. Mức độ này, hoạt động và thời gian ngoài trời không cần phải bị hạn chế, nhưng đối với những người trong nhóm nhạy cảm, hãy theo dõi các triệu chứng của họ và giảm hoạt động nếu họ gặp vấn đề về hô hấp.
- Chấp nhận được/Tốt: 12 μg/m3. Không khí sạch sẽ, không có hạn chế hoặc giới hạn cần thiết.
Nếu chỉ số chất lượng không khí trong khu vực của bạn cho thấy mức độ ô nhiễm cao, hãy hạn chế thời gian ở ngoài trời và giảm mức độ hoạt động ngoài trời của bạn, vì mức độ gắng sức cao hơn làm tăng nhịp thở và tiếp xúc với các chất ô nhiễm. Hãy thận trọng hơn nếu bạn bị hen suyễn hoặc các vấn đề hô hấp khác hoặc bệnh tim mạch. Bạn cũng có thể kiểm tra xem mức độ ô nhiễm có thấp hơn trong những thời điểm nhất định trong ngày hay không và lên kế hoạch hoạt động cho những thời điểm đó.
Làm thế nào để giảm bụi mịn PM2.5 trong nhà của bạn?
Vì bụi mịn PM2.5 rất nhỏ và nhẹ, nó tồn tại trong không khí trong một thời gian dài hơn nhiều so với các hạt lớn hơn mà chúng ta có thể quen thuộc – làm cho nó thậm chí còn dễ dàng hơn để hít vào. Điều này làm cho nó trở nên quan trọng hơn để thực hiện các biện pháp nhất định để giảm lượng bụi mịn trong nhà của bạn.
Dưới đây là một vài mẹo để giữ mức PM2.5 của bạn ở mức thấp:
Biết chất lượng không khí ngoài trời của bạn
Trong khi có vẻ như là một ý tưởng tốt để mở cửa sổ và cho không khí trong lành, chỉ làm như vậy nếu bạn chắc chắn rằng mức độ ô nhiễm ngoài trời là an toàn.
Thông gió trong khi nấu ăn
Nấu ăn là một nguyên nhân cực kỳ phổ biến đối với bụi mịn PM2.5 trong nhà, vì vậy hãy chắc chắn chạy quạt hoặc mở một vài cửa sổ trong khi nấu ăn (đặc biệt là chiên, xào và nướng)
Tránh đốt nến
Nến thông thường giải phóng các hạt mịn PM2.5 vào không khí khi bị đốt cháy. Thay vào đó, hãy chọn nến làm bằng sáp ong, tạo ra rất ít khói.
Hiểu máy lọc không khí của bạn
Nếu bạn chọn sử dụng máy lọc không khí, hãy chắc chắn rằng nó bao gồm HEPA và bộ lọc than hoạt tính – điều này sẽ đảm bảo rằng các hạt mịn PM2.5 đang được làm sạch khỏi không khí của bạn.
Xem thêm: Màng lọc HEPA là gì?
Sử dụng máy lọc không khí trong nhà
Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại máy giúp lọc không khí đồng thời lọc sạch các loại vi khuẩn hay nấm mốc những tác nhân gây ra dị ứng hay bụi mịn PM2.5
Máy lọc không khí không những lọc hiệu quả những chất gây ô nhiễm mà còn đo lường được chất lượng không khí sau khi lọc. Từ đó giúp người dùng an tâm hơn khi sử dụng. Điển hình là các loại máy lọc không khí Panasonic có khả năng lọc sạch bụi mịn hiệu quả.
Sử dụng khẩu trang chuyên dụng khi ra đường
Khẩu trang cũng chính là một trong những giải pháp hữu ích và cần thiết khi ra đường. Tuy nhiên thì chỉ có những loại khẩu trang được sản xuất chuyên dụng thì mới đáp ứng được khả năng lọc các hạt bụi mịn.
Khuyến cáo cho mọi người để hạn chế tác hại của bụi PM2.5
Tạo nên thói quen thường xuyên vệ sinh mũi và họng để tránh cho việc đi nhiều nơi có khói bụi xâm nhập vào cơ thể. Đồng thời ăn uống lành mạnh và tập thể dục để nâng cao sức đề kháng.
Trẻ nhỏ cũng phải đeo khẩu trang mỗi khi ra đường để tránh tiếp xúc với môi trường bụi bẩn và khói thuốc. Cho trẻ ăn nhiều dưỡng chất và uống nhiều nước.
Hạn chế việc đi lại và mở cửa sổ ngoài đường ở những ngày có chỉ số ô nhiễm môi trường không khí cao.
Biết những gì trong không khí của bạn
Một trong những cách tốt nhất để giữ bụi mịn ra khỏi nhà của bạn là để hiểu khi nào và làm thế nào nó xuất hiện trong không khí của bạn ở nơi đầu tiên. Theo dõi PM2.5 và các độc tố khác trong không khí của bạn và đưa ra các khuyến nghị cá nhân để giúp bạn tạo ra một môi trường gia đình lành mạnh hơn.
Xem thêm: Than tổ ong là gì?
Bài viết đã giải đáp thắc mắc về bụi PM2.5 là gì và đưa ra các thông tin về nguyên nhân và cách phòng tránh hiệu quả với bụi mịn PM2.5. Hy vọng rằng bạn sẽ có những phương pháp hữu ích để bảo vệ sức khỏe cho gia đình và bản thân.
Để được tư vấn về các sản phẩm máy lọc không khí Panasonic có khả năng lọc bụi mịn PM2.5 với giá tốt nhất vui lòng liên hệ Tổng kho Thiết bị điện Panasonic theo thông tin bên dưới nhé!
